Nekoliko je pokazatelja za pravo vrijeme berbe voća

Određivanje vremena berbe može da se procjeni na osnovu boje pokožice, sadržaja rastvorive suve materije, organoleptički ili na osnovu sile odvajanja ploda od peteljke. Ovo su vrlo važni činioci za optimalan rok berbe voća, kako bi se odredio pravi momenat za ubiranje roda. 

Boja ploda najčešće se koristi kao indikator i voće treba brati kada plod dobije karakterističnu boju za tu sortu. Promjena boje pokožice plodova je značajan pokazatelj jer su nijanse boje plodova srazmjerne sa njihovom zrelošću.

Vizuelna metoda kao brz pokazatelj

Boja pokožice zavisi od prisustva pigmenta hlorofila, karotinoida, antocijana i drugih. U nezrelim plodovima, gdje je više kisela sredina, antocijani su crvene boje dok u zrelim, koji predstavljaju alkalnu sredinu antocijani prelaze u plavu boju. Hlorofili se zrenjem ploda transformišu u karotinoide i karotene pa se osnovna boja pokožice mijenja od zelene do raznih nijansi žute boje.

Promjena boje pokožice ploda može da se prati vizuelno, odnosno, na osnovu iskustva i prakse na terenu, ali i uz pomoć tablice boja. Sama ocjena na osnovu tablice boja (one se izrađuju za određeno područje i određenu sortu) višestruko je pouzdanija. Upoređivanjem boja u ovim tablicama i boja plodova u prirodi, određuje se vrijeme početka berbe.

Berba jabuka: Određivanje optimalnog vremena

Međutim, trebalo bi imati u vidu da je boja pokožice plodova dosta promjenjiva pri istoj zrelosti, što u nekim slučajevima otežava njeno korištenje za precizno utvrđivanje optimalnog roka berbe.

U zasadima voćaka, posebno kod jabuke, na promjenu intenziteta boje ploda mogu da utiču razni činioci kao što su: podloga, ekspozicija stabla i ploda, starost voćke, veličina lisne površine, uslovi ishrane, način održavanja zemljišta, primjenjeni pesticidi, upotreba i djelovanje fitohormona i drugi faktori.

Ostale metode koje su pouzdane

Sadržaj rastvorive suve materije manje je pouzdan pokazatelj za određivanje vremena berbe jer dosta varira u zavisnosti od lokaliteta, vremenskih uslova i visine prinosa. Plodovi trešnje i višnje, u većini slučajeva u vrijeme berbe sadrže 12 - 20 odsto suve materije. Određivanje suve materije obavlja se sa refraktrometrom.

Organoleptička ocjena određuje se na osnovu izgleda i ukusa i mora da bude veoma izražajna jer se nakon berbe ne poboljšava.

Sila odvajanja ploda od peteljke koristi se kao indikator za određivanje vremena berbe kod plodova koji se beru mehanizovano, uglavnom se ova metoda primjenjuje kod višnje.

Najbolje rješenje - koristiti kombinovane pokazatelje

Intenzitet dopunske pokrovne boje ploda takođe može da se koristi kao pokazatelj stepena zrelosti ploda. Tako na primjer za sortu jabuke jonatan u Švajcarskoj, napravljene su tablice za promjenu dopunske boje od smeđe crvene u intenzivno crvenu nijansu, pri kojoj bi trebalo početi sa berbom ove sorte.

Pravilno zaštitite uskladišteno voće

U svakom slučaju, najbolje je koristiti kombinovano sve metode kako bi se odredilo optimalno vrijeme berbe i na taj način ostvarila najveća ekonomska dobit.

Spektrofotometri precizno određuju obojenost ploda

Ipak, objektivno određivanje obojenosti ploda moguće je primjenom spektrofotometra i sličnih uređaja.

Nezgodno je što su ovakvi aparati relativno skupi i rijetko se koriste u široj voćarskoj proizvodnji. Takođe, u savremenim mašinama za klasiranje (na primjer jabuka ili tropskog voća, poput limuna ili narandže) postoje ugrađeni senzori koji sortiraju plodove na osnovu intenziteta boje, odnosno stepena zrelosti ploda, objašnjava magistar voćarstva, Branko Tanasković, iz PSSS Čačak.