Izaberite sortu kajsije prema njenim karakteristikama

Proizvodnja kajsije (Prunus armeniaca L.sin., Armeniaca vulgaris L.) na našem podneblju je relativno mala. Uzroci ograničenog gajenja kod nas su brojni, a među njima su najznačajniji: apopleksija kajsije i osjetljivost ove voćke na pozne mrazeve. Apopleksija je pojava masovnog sušenja stabala kajsije, već u fazi njene početne rodnosti. Dodatni problem je njeno kratko i nestabilno mirovanje. Ova osobina uslovljava rani ulazak voćke u period vegetacije i nakon toga rano cvjetanje. Pošto cvjeta u vrijeme kada je vjerovatnoća pojave poznog mraza velika, cvjetovi često masovno izmrzavaju i voćke ostaju bez roda.

Za naše proizvodne uslove neophodno je birati sorte sa dužim zimskim mirovanjem i kasnijim cvjetanjem. Od sorata kajsije za komercijalno gajenje preporučuju se one koje slijede u nastavku teksta.

Aurora

Porijeklo nije tačno poznato, pretpostavlja se da je postojbina Italija. Rasprostranjena je širom Evrope kao vrlo rana sorta. Sazrijeva od sredine do kraja juna. Ima bujno stablo. Plod okrugao, narandžast sa pokrovnom crvenom bojom. Meso narandžasto, mekano, sočno i pojedinih godina se teško odvaja od koštice. Cvjeta rano i stranooplodna je sorta. Dobri oprašivači su: goldrih, tom kot i pinkot. Zbog visoke rodnosti, aurora zahtjeva prorjeđivanje. Kao rana sorta vrlo je interesantna za brzi plasman na tržište.

Je li istina da nakon obilnog roda voćka mora odmoriti?

Nju džersi 19

Američka selekcija koja kod nas zri najranije (druga dekada juna) i daje vrlo krupne, privlačne i ukusne plodove. Mana joj je što njene voćke nisu dugog vijeka. Proizvođači je ipak sade jer za plodove postižu visoku cijenu na tržištu.

Krupna rana

Sorta izrazite bujnosti, ali ne baš dobre rodnosti. Prednost su joj krupni plodovi (72 gr) koji stižu ranije (druga polovina juna) od ostalih kod nas gajenih sorti starog sortimenta.

Mađarska

Voćke ove sorte su bujnog i uspravnog rasta, a bolje rađaju od krupne rane. Sazrijeva od kraja juna do prve polovine jula. Ima plodove srednje krupnoće bez pjega i u kišnim godinama.

Mađarska najbolja

Najrasprostranjenija je sorta kajsije u Evropi. Sazrijeva u drugoj dekadi jula, desetak dana kasnije od Mađarske. Ima bujno stablo. Veoma dobro rađa. Cvjeta srednje rano. Samooplodna sorta. Plodovi su srednje krupni (oko 50 gr), loptasti, nešto sitniji od plodova mađarske. Kišnih godina na pokožici su prisutne pjege.

Meso je narandžasto, čvrsto, sočno, slatkonakiselo, aromatično, kvalitetno i lako se odvaja od mesa. Po kvalitetu mesa pripada grupi najkvalitetnijih sorti kajsije. Koristi se za stonu upotrebu i industrijsku preradu.

Ligeti orijaš

Porijeklom je iz Mađarske. Sazrijeva od 9. do 27. jula, nekoliko dana poslije mađarske najbolje. Stablo je srednje bujno do bujno i redovnije rađa od mađarske najbolje. Plodovi su srednje krupni (53,5 - 60 gr), izduženi i malo spljošteni sa strane, pogodni za stonu potrošnju i industrijsku preradu. Boja ploda narandžasta sa tačkastim rumenilom na sunčanoj strani. Meso narandžasto, sočno, slatko-nakiselo, sa blago izraženom aromom i lako se odvaja od koštice. Ova sorta bi trebalo intezivnije da se uvodi u proizvodnju kao djelimična zamjena za mađarsku najbolju jer su plodovi krupniji i redovnije rađa.

Kostjuženski

Potiče iz Moldavije. Sazrijeva tri do pet dana poslije Mađarske najbolje. Srednje je bujna i rodna sorta. Cvjeta srednje rano, dan dva poslije Mađarske najbolje. Samooplodna sorta. Plod je srednje krupan (42 - 60 rg), pljosnato - jajast, narandžaste boje, sa izraženim rumenilom na sunčanoj strani. Meso je narandžasto, čvrsto, slatkonakiselo, aromatično i lako se odvaja od koštice. Plod je pogodan za industrijsku preradu i stonu upotrebu.

NS-4

Novosadska selekcija. Sazrijeva tri do četiri dana poslije mađarske najbolje. Slabo do srednje bujna i umjereno rodna sorta. Cvjeta kasno, dva do četiri dana poslije Mađarske najbolje. Samooplodna sorta. Plod je krupan do vrlo krupan (oko 80 gr), izduženo-okruglog oblika, narandžaste boje sa obilnim crvenilom većeg dijela ploda. Meso narandžasto, sočno, nakiselo, vrlo ukusno, osvježavajuće i lako se odvaja od koštice.

NS-6

Novosadska selekcija. Sazrijeva od 10. do 20. jula. Srednje bujna do bujna i vrlo rodna sorta. Cvjeta kasno, dva do četiri dana poslije mađarske najbolje. Samooplodna sorta. Plod je krupan do vrlo krupan (oko 62 gr), okrugao i malo spljošten sa strane, svetlonarandžast sa obilnim crvenilom na sunčanoj strani. Meso svetlonarandžasto, čvrsto, sočno, aromatično, vrlo ukusno i lako se odvaja od koštice.

Vegetacija voća je sada nezaustavljiva, hoće li je mraz "presjeći"?

Novosadska kasnocvjetna

Klon, izdvojen 1980. iz sjemena sorte Ambrozije u kolekcionom zasadu kajsije Poljoprivrednog fakulteta u Novom Sadu. Sazrijeva poslije Mađarske najbolje. Srednje bujna do bujna i vrlo rodna sorta. Cvjeta kasno, tri do četiri dana poslije mađarske najbolje. Samooplodna sorta. Plod je srednje krupan do krupan (oko 56 gr), jajast sa zašiljenim vrhom, svjetlonarandžast, sa malo rumenila na sunčanoj strani. Meso čvrsto, blijedo narandžasto, osvježavajuće sa blagom aromom.

Goldrič

Vodeća je sorta u Evropi. Sazrijeva relativno rano, sredinom jula. Stablo je bujno, ranocvjetajuće i dobre rodnosti. Djelimično samooplodna sorta i zahtijeva oprašivače. Dobri oprašivači: aurora, tom kot i pinkot. Plod je krupan do vrlo krupan, duguljastoovalan, narandžast sa malo pokrovne crvene boje, ali vrlo atraktivan i transportabilan. Meso narandžasto, čvrsto, aromatično i prijatnog ukusa.

Vera

Nastala je selekcijom iz prirodne populacije. Selekcionari su S. Paunović i saradnici. Sazrijeva od 8. do 21. jula. Srednje bujna i vrlo rodna sorta, otporna prema bolestima i štetočinama. Cvjeta početkom aprila kad i mađarska najbolja. Plod je srednje krupan (58,7 gr), okruglast, žutonarandžast i prekriven crvenilom oko 38 posto. Meso je narandžasto, čvrsto i lako se odvaja od koštice.

Biljana

Nastala je selekcijom iz prirodne populacije. Selekcionari su S. Paunović i saradnici. Sazrijeva od 12. do 23. jula. Srednje je bujna i vrlo rodna sorta, otporna prema bolestima i štetočinama. Cvjeta početkom aprila kad i Mađarska najbolja. Plod je srednje krupan (57,2 gr), eliptičan, žut, prekriven crvenilom oko 34,5 posto. Meso je narandžasto, čvrsto i lako se odvaja od koštice.

Aleksandar

Nastala je selekcijom iz prirodne populacije. Selekcionari su S. Paunović i saradnici. Sazrijeva od 8. do 21. jula. Srednje je bujna i vrlo rodna sorta, otporna prema bolestima i štetočinama. Cvjeta početkom aprila kad i mađarska najbolja. Plod je srednje krupan (58,2 gr), okruglast, žutonarandžast, prekriven rumenilom oko 40 posto. Meso je narandžasto, čvrsto i lako se odvaja od koštice.

Čačansko zlato

Samonikli je sijanac kajsije iz sela Prijevora kod Čačka. Odabrao ga je profesor dr. S. A. Paunović u Institutu za voćarstvo u Čačku.

Sazrijeva krajem druge dekade jula ili četiri do šest dana poslije Mađarske najbolje. Plod je srednje krupan (54 gr), okruglastoovalan, boje narandžaste, povrh koje je sa sunčane strane preliven svijetlim crvenilom. Koštica se lako odvaja od mesa. Stablo slabo do srednje bujno. Pogodna sorta za svježu upotrebu, sušenje i preradu.

Novosadska rodna

Sazrijeva u drugoj dekadi jula. Stablo je srednje bujno i vrlo rodno. Cvjeta kasno, nekoliko dana poslije Mađarske najbolje. Samooplodna je. Krupnoplodna sorta, sa masom ploda 75 - 80 gr, narandžaste boje sa rumenilom posutim po cijelom plodu. Meso je narandžasto, aromatično, vrlo ukusno i lako se odvaja od koštice. Rađa redovno i obilno, a pažnju zaslužuje i zbog krupnog i kvalitetnog ploda.

Roksana

Avganistanska sorta. Ime je dobila u Bugarskoj. Sazrijeva u drugoj polovini jula. Slabo je bujna i stranooplodna, te zahtijeva oprašivače. Cvjeta srednje kasno. Dobro rađa. Plod je srednje krupan do krupan (70 gr), loptastoizdužen. Pokožica je narandžasta, a sa sunčane strane rumena. Meso je narandžasto, čvrsto, slatkonakiselo, kvalitetno i transportabilno. Koristi se kao stono voće i sirovina za industrijsku preradu.

Kečkemetska ruža

Kasna sorta kajsije. Obično sazrijeva u drugoj polovini jula, a dio plodova se može naći do sredine avgusta. Kasnocvijetna je, pa često izbjegava kasne proljetne mrazeve. Plod je sitan do srednje krupan (40 do 45 gr). Mana je što na 90 posto plodova pri berbi jedna polovina ploda je narandžasto obojena, a druga zelena. Sva stabla ne ispoljavaju dobru rodnost, te treba uzimati kalem grančice sa stabala koja bolje rađaju. Plodovi izdržavaju duži transport i pogodni su za industrijsku preradu.