Je li kasno sada posijati pšenicu?

Sjetva pšenice je u jeku i aktuelne padavine tu neće mnogo promijeniti jer je zemlja bila suha i brzo se može nazad u polje, ali tek po prestanku padavina. Ipak se licitira sa time koliko smo ove godine manje posijali pšenice i teško je to sada procijeniti. Ono što je sigurno je da se ova žitarica sije znatno manje, jer definitivno tu nema računice ukoliko cijena u žetvi bude niska.

Generalno, što naši poljoprivrednici treba da znaju koji su uslovi koji su potrebni za preostalu sjetvu ozime pšenice.

Od bubrenja do ukorenjavanja

Klijanje pšenice počinje na minimalnim temperaturama od jedan do sva stepena, a nicanje na optimalnim temperaturama od 12 do 15^oC. Pri optimalnim temperaturama i vlage zrno za dva do tri dana nabubri i spremno je za klijanje. Sa kasnijom sjetvom se vrijeme od sjetve do nicanja produžava. Pri povoljnim uslovima nicanja, nastupa šest do osam dana poslije sjetve. Međutim, ako srednje dnevne temperature padnu ispod 6^oC, nicanje nastupa tek u proljeće.

Pšenica prolazi jarovizaciju (proces koji omogućava prelazak iz vegetativnog u generativni stadijum) na nižoj temperaturi (0 - 10^oC), u trajanju 30 - 35 dana, dok jara pšenica prolazi jarovizaciju na višoj temperaturi (10 - 15^oC) za sedam do 12 dana. U prvoj fenofazi (klijanje - nicanje), pored jarovizacije, pšenica prolazi "kaljenje" (proces postepenog privikavanja na niske temperature) pri dnevnim temperaturama od pet do 10^oC i noćnim do -2^oC, što je veoma bitno.

Bokorenje i ukorjenjavanje pšenice je u jesen i s proljeća na temperaturi iznad četiri do 5^oC. Bokorenje počinje u periodu podfenofaze tri stalna lista, otprilike 15 dana poslije nicanja. S obzirom na navedeno, pšenica zasijana u novembru ispunit će ove uslove u pogledu klijanja, nicanja, jarovizacije i kaljenja, kao i bokorenja, gdje treba ući u zimu sa minimalno tri lista.

Sjeme je važno

Još jedna napomena. Za sjetvu treba koristiti sortno deklarisano sjeme ili sjeme koje potiče iz prve sjemenske reprodukcije. Klijavost sjemena pšenice prve sjemenske klase treba da je iznad 95 posto, a sjemena druge klase iznad 90 posto, o čemu ratari moraju voditi računa. Treba koristiti što krupnije sjeme jer, između ostalog, ono utiče na klijanje, nicanje i bokorenje pšenice.

Kod nas se koristi sjeme najčešće hemijski dezinfikovano upotrebom hemijskih fungicida, rijetko termičkom obradom i slično.

Sada sijati prvo rane, pa srednje sorte

Naši farmeri treba da znaju da sjetva u povoljnim uslovima sredine može se produžiti do polovine novembra (širi uslovno optimalni rok), čak i kasnije zavisno od vremenskih prilika u novembru.

Optimalan rok za sjetvu pšenice relativno dugo traje i, ukoliko je zemljište spremljeno, treba je otpočeti sortama koje povoljnije reaguju na raniji rok. U kasnijem roku treba sijati one sorte koje nisu toliko osjetljive na vrijeme sjetve. U novembarskim prilikama, sijati prvo rane i srednje rane sorte pšenice.

U pojedinim godinama, kao što je ova novembarska sjetva povoljno djeluje na pojavu patogenih gljiva pšenice, kao što je Fusarium spp., te je zato obavezna dezinfekcija sjemena prije sjetve sistemični fungicidima, kada se sjeme sije iz ambara, gdje se koristi sjeme prve sjemenske reprodukcije.

Međutim, jako je bitno da ukoliko sjetva kasni i pšenica se sije van uslovno optimalnog roka, količinu sjemena treba povećati za onoliko procenta koliko iznosi zakašnjenje (približno za 0,5 posto na dan zakašnjenja). Međutim, pri lošijoj predsjetvenoj pripremi zemljišta, količinu sjemena treba povećati i za 10 posto.

Jesenje mjere njege su valjanje glatkim valjcima ako je sjetveni sloj poslije sjetve isušen. U našim uslovima u novembru mnogo je bitnija mjera brananje lakim branama, ukoliko se poslije pljuskova na površini stvori "pokorica", koja bi sprječavala ujednačeno nicanje biljaka.

Kako se boriti protiv glodara?

Glodari - poljski miševi, tekunice, voluharice, hrčci i slijepo kuče suzbijaju se upotrebom preparata rodenticida, a najefikasniji način primjene je u obliku otrovnih mamaka koji se postavljaju u aktivne rupe i potom zatrpavaju i to prema vrsti glodara, koji se uočavaju u usjevu pšenice.