Značaj navodnjavanja u proizvodnji krompira - kada, kako i koliko zalijevati?

Krompir je biljka umjereno vlažnog podneblja i pri nedostatku vode dolazi do smanjenja prinosa i kvaliteta krtola. Visina prinosa ne zavisi samo od količine već i od rasporeda padavina u toku vegetacionog perioda, koji pored uticaja na prinos krtola utiče i na broj, krupnoću i kvalitet. 

Za uspješno gajenje krompira klimatski uslovi imaju presudan značaj, navodi Jovana Todorović iz savjetodavne službe Ministarstva poljoprivrede RS, dodavši da su to na prvom mjestu količina i raspored padavina. Ako su padavine obilne u prvoj polovini vegetacionog perioda, a u njegovoj drugoj polovini preovladava suša, formira se veliki broj krtola, koje ostaju sitne.

U suprotnom dobija se manji broj krtola, koje su krupnije i ujednačenije. U uslovima sušnog ili previše vlažnog perioda dolazi do formiranja sekundarnih krtola na već razvijenim krtolama ili do njihovog prorastanja, deformacije i pucanja, pri čemu se gubi značajan dio tržišne vrijednosti.

Potrebe za vodom

U zavisnosti od fenofaze, potrebe krompira za vodom se razlikuju. One su posebno izražene u fazi formiranja stolona. Od nicanja do formiranja stolona potrebne su tri sedmice i u tom periodu voda je potrebna, jer će se u protivnom dobiti manji broj stolona, a samim tim i manji broj krtola po biljci. Najveće potrebe ima u periodu od pojave cvjetnih pupoljaka do završetka cvjetanja, što se poklapa sa zametanjem krtola, intenzivnim rastom biljaka i nagomilavanjem skroba.

U prvom dijelu vegetacije biljaka zemljište obično ima dovoljne količine vlage akumulirane tokom zime. Rjeđe se može javiti takozvana proljetna suša, kada je neophodno obaviti navodnjavanje usjeva. Bez ove agrotehničke mjera u promjenjivim klimatskim uslovima gotovo je nemoguća visoka proizvodnja krompira. Često veoma visoke temperature tokom proljeća i ljeta, te nedovoljne količine padavina koje su nepravilno raspoređene tokom vegetacionog perioda dovode do smanjenje prinosa.

Načini navodnjavanja

Periodična pojava suše negativno se održava na proces rasta i razvića što na kraju rezultira smanjenjem prinosa i kvaliteta. U zavisnosti od načina primjene vode, moguća su tri najčešća načina za navodnjavanje: gravitaciono između bankova, orošavanjem i sistemima kap po kap.

Kada je u pitanju gravitaciono navodnjavanje, potrebna je ravna parcela i velika količina vode, 40-50 l/m² za jednu zalivnu normu. Nedostatak ovog načina zalijevanja je pojava erozije i urušavanja banka, kao i "otkrivanja krtola" koje brzo pozelene zbog toga što se voda kreće od jednog do drugogo kraja. Ovakvim načinom zalijevanja lako se prenose bakterijska oboljenja krompira, pa se on može koristiti kada ne postoje druge mogućnosti.

Krompirova zlatica zaposjela usjeve - primijenite insekticide ili druge metode

Orošavanjem se vrši distribucija vode po cijeloj površini parcele, pri čemu se kvase i biljka i zemljište. Nedostatak ovog tipa je što u toku zalijevanja dolazi do stvaranja povoljnih uslova za razvoj bolesti krompira, posebno plamenjače, pa je neophodno blagovremeno pred zalijevanje vršiti preventivnu zaštitu.

Sistem kap po kap je dosta raširen na našem području. Glavna prednost ovakvog načina navodnjavanja je efikasnost iskorišćenja vode. Bitno je naglasiti da voda ne dolazi na vrhove krompira, što omogućava da se biljke zaštite od mnogih bolesti, te ne dolazi do ispiranja insekticida sa listova. Zahvaljujući mogućnosti da se voda stajanjem u bačvi zagrije prije navodnjavanja, korijeni biljaka se ne oštećuju, za razliku od navodnjavanja hladnom vodom. Uštede u odnosu na klasičan sistem s rasprskivačima kreću se i do 40 posto, što posebno dolazi do izražaja u uslovima nedostatka vode za navodnjavanje.

Zalivni režim treba prilagoditi klimatskim uslovima u toku vegetacionog perioda, jer nedostatak pristupačne vode u zemljištu u srednjem i posljednjem dijelu vegetacionog perioda nosi veću opasnost po smanjenje prinosa nego ako se desi u ranijem dijelu vegetacionog perioda. Tehnički minimum iznosi 75-80 % PVK – poljskog vodnog kapaciteta.