Paprika u plasteniku - kako je navodnjavati, prihranjivati i zaštititi

Prateći vremensku prognozu za naredni period, jedna od obaveznih mjera je zasjenjivanje plastenika, ako proizvođači nisu to uradili. Zasjenjivanje može biti pomoću mreža ili krečenjem. 

Zasjenjivanjem plastenika spriječite ožegotine na plodovima biljaka

Za zasjenjivanje pomoću mreža koriste se zelene mreže čiji je procenat zasjenjivanja od 30 do 40%. Kod sistema krečenja najbolje je koristiti jupol (bijeli) jer je otporniji na sapiranje od kreča. Razrijeđeni jupol bi trebalo pomoću kanti za tretiranje (prskanje) ravnomjerno nanijeti po cijeloj površini plastenika. Ovakvo jedno nanošenje bi trebalo biti dovoljno za cijelu sezonu. Isto tako, krečenje je dosta jeftiniji sistem od mreža za zasjenjivanje, međutim ako se mreže pravilno koriste i skladište njihov vijek trajanja je nekoliko godina.

U julu i augustu više navodnjavati 

Paprika ima slabo razvijen korjenov sistem, a veliku nadzemnu masu tako da joj je potrebno dosta vode. Najbolje je održavati PVK na 60% do 70 %. Intervali i norme navodnjavanja se povećavaju sa fazama razvoja biljke. Najviše vode je potrebno u periodu punog plodonošenje, a to je jul i august mjesec, tada intervali navodnjavanja iznose od 4 do 5 puta sedmično. Eventualni nedostatak vode se odmah može primjetiti na plodu paprike jer sam plod sadrži od 80 do 90 odsto vode. 

Za savremeniju proizvodnju trebalo bi koristiti mjerne instrumente prije svega tenziometre koji  očitavaju vlažnost zemljišta i pomoću kojih se može odrediti momenat navodnjavanja. Pored ovog instrumenta najčešće se koristi i EC metar koji mjeri električnu provodljivost rastvora, a čija je vrijednost za papriku od 1,1 do 1,3 mS/cm. Jako je važno da se ova vrijednost održava u njenim idealnim granicama zbog maksimalnog usvajanja hranjiva. 

Pored mjerenja samog rastvora, potrebno je i izvršiti mjerenje rastvora u zemljištu kad se završi navodnjavanje pomoću ekstraktora. Često se zna desiti da norma navodnjavanja bude prevelika pa rastvor ima vrijedost daleko manju od idealne. O svim ovim parametrima treba voditi računa jer oni sami utiču da cijena koštanja bude manja ili veća. Vrijeme i količina prihrane se obavlja u skladu sa fazama razvoja biljke, pa se te količine mogu kretati od 0,5 grama do 3 grama po biljci nedeljno u zavisnosti od faze razvoja.

Tri faze prihrane paprike 

Prva faza razvoja – mjesec dana od presađivanja, vrši se prihrana jednom nedeljno formulacijom 1:3:1 ili 1:4:1 u količini do 25 kilograma po hektaru nedeljno.

Druga faza – od mjesec dana starosti do zametanja prvih plodova, vrši se prihrana dva puta nedeljno formulacijom 1:1:1 u količini do 25 kilograma po hektaru nedeljno.

Treća faza je faza razvoja od berbe prvih plodova pa do kraja vegetacije. U ovoj fazi prihrana se vrši dva do tri puta sedmično (nekad i češće sa manjim količinama) sa formulacijom 2:1:4 ili 2:2:4 u količini od 25 do 40 kilograma po hektaru nedeljno. Za vrijeme intezivnog branja moguće je izvršiti promjenu formulacije u čisto kalijumovo đubrivo radi postizanja što većeg prinosa. Svakih 7 do 10 dana prilikom navodnjavanja treba izvršiti đubrenje kalcijumom radi sprečavanja pojave suve truleži u količini od 2 grama po biljci.

Zaštita paprike od insekata

Zaštita paprike ogleda se prije svega u plodoredu, praćenju i preventivnom tretiranju. Praćenje pojave štetih insekata vrši se pomoću ljepljivih traka/ploča ili klopki i na osnovu prosjene stanja određuje se vrijeme tretiranja. 

Za praćenje brojnosti insekata kalifornijskog tripsa koriste se plave ljepljive ploče, a za praćenje brojnosti lisnih vaši žute lepljive ploče. Brojanje se treba obavljati jednom do dva puta sedmično, a tretiranje počinje kada broj insekata pređe kritičnu tačku tj. ekonomski prag štetnosti. 

Kako proizvesti kvalitetan rasad paprike?

Da bi se smanjila mogućnost ulaska insekata u plastenik poželjno je na otvorima postaviti mrežu koja ima dvojaku funkciju. Prvo da sprečava ulazak nepoželjnih insekata, a druga da sprečava izlazak već postojećih koji se nalaze u plasteniku. Isto tako obrada ispred otvora plastenika ima veoma važnu ulogu u smanjenju brojnosti insekata.

Neke od najvažnijih bolesti paprike 

Kalifornijski trips – tretiranje se vrši insekticidom na bazi: abamektina, tiametoksama, piretroida. Poželjno je da se prilikom svakog tretiranja mjenjaju aktivne materije da insekti ne bi razvili otpornost. Kalifornijsni trips je najzastupljeniji u plastenicima i može ga biti od 10 do 15 generacija u toku godine. Napada cvjetove, mlade listove i oplođene plodove ostravljajući po njima crne linije (u obliku šara).

Plamenjača – tretiranje se vrši fungicidima na bazi: metalaksila ili mankozeba. Iako plemenjača u plasteniku nije često zastupljena trebalo bi pratiti stanje i vršiti preventivna djelovanja da ne bi došlo do infekcije.

Siva trulež – tretiranje se vrši fungicidima na bazi: pirimetanila, boskalida, fludioksonila. Patogen napada plodove paprike kod kojih se stvara trulež. Do ove pojave može doći ako nemamo izbalansiranu ishranu, ako je slabo provjetravanje, slaba osvjetljenost itd.

Lisne vaši – tretiranje se vrši fungicidima na bazi: deltametrina, tiakloprida. U toku jedne vegetacije može biti više generacija, pa je potrebno praćenje stanja i preventivno tretiranje. Lisne vaši su prenosnici virusa, pa je potrebno obratiti pažnju i vršiti blagovremeno tretiranje.

Protiv biljnih uši borite se sa bijelim lukom, čili paprikom, sapunom...

Ovo su neke od najčešćih bolesti u plastenicima na koje treba obratiti najviše pažnje. Uvijek je potrebno odrediti tačnu količinu zaštitnog sredstva, a u slučaju da ostane sredstva nikako da se vrši ponovno tretiranje već da se skladišti u skladu sa Zakonom o sredstvima za zaštitu bilja Republike Srpske.

Autor: Živko Šašić, Savjetodavna Srpske