Kupuju sijeno i za 4 KM po bali - suša prepolovila rod trava i opustošila boričke livade

Visoravan Borike kod Rogatice poznata je bila po čuvenoj ergeli rasnih konja arapske i bosansko brdske pasmine, kojih je prije tridesetak godina bilo i do četiri stotine.

Ergela je, nažalost, nebrigom opštinskih i republičkih vlasti Republike Srpske i nakaradnom privatizacijom prošle godine ukinuta, a tridesetak konja rasprodato.

Ono po čemu se danas ime Borike pominje je poznati borički krompir čijom se proizvodnjom bavi skoro svako domaćinstvo, a egzistira i nekoliko proizvođača sjemenskog sa skladištima i do 700 tona.

Livade se kose sve ranije

Prostrana visoravan je bogomdana za stočarstvo pa su se ovdje seljaci vjekovima bavili ovim zanimanjem gajeći na stotine pa i hilajde ovaca, goveda i koza.

Da bi se stoka prehranila, više od mjesec dana trajala je kosidba na nepreglednim livadama obraslih kvalitetnom i ljekovitom travom. Kosilo se ručno kosama, a da bi se ljetina na vrijeme sradila, organizovane su i mobe, vrst pomoći i solidarnosti odvajkada poznat u selima.

Kosu, belegiju, vodijer i kov zamijenile su ručne i rotacione kosačice, a stoke je sve manje na pašnjacima na Borikama.

Promjena klime uslovila je da se livade kose i mjesec dana nego ranije, do polovine jula za razilku od nekad kad su zadnji otkosi padali krajem avgusta.

Suša prepolovila rod trava

Domaćin Momčilo Bojat je poslednji kosac na livadama koje mirušu na kantarion, divlju nanu, majčinu dušicu i hajdučku travu.

"Zakasnio sam malo. Ali ova godina ostaće upamćena po nevjerovatnoj suši koja je prepolovila rod trava i opustošila livade. Za jednog stočara, pa i mene koji ima šest krava i 40 ovaca, to je veliki problem jer moramo kupovati sijeno umjesto da ga nakosimo u našim livadama”,  priča Bojat.

On othukujući kazuje da ovakvu sušu nije zapamtio u posednjih pola vijeka.

"Vidjevši na vrijeme šta se sprema kupio sam stotinu bala sijena, a još toliko moram dokupiti. Imam kosanice 50 dunuma, ali to nije ništa kad trava izda. Plaćao sam jednu balu po 3,5 KM",  kaže Bojat objašnjavajući da je jedna bala upresovanog sijena teška od 15 do 20 kilograma.

I ostali stočari na Borikama su se zabrinuli kako ove zime prihraniti stoku. Sijeno se najčešće kupuje u opštini Sokolac i Han Pijesak gdje je klima malo blaža i livade su bile otpornije na sušu.

Kažu da je cijena jedne bale dostigla cifru i 4 konvertibilne marke.

Najteže je vlasnicima krava

Ovdje ističu da je najteže onima koji imaju farme krava jer su one vezane za jasle i skoro nikad, a posebno zimi, ne izlaze na livade.

Drugačija je situacija sa vlasnicima stada ovaca koje se i zimi puštaju, kad je kopno da pasu sasušenu travu.

Vele da je najlakše onim domaćinima koji imaju farme koza jer one nisu probirljive što se hrane tiče pa i zimi brste izdanke i pupoljke na granama rastinja, a pasu oko stotinjak vrsta trave.

Farmeri iz iz višegradske opštine su na istim mukama jer zbog suše kupuju sijeno sa planina poskupljujući ga po kilogramu zbog prevoza do svojih štala.