Kako pravilno prihraniti strne žitarice?

Snježni pokrivač i niske temperature su ipak nečemu i dobrom doprinijele. Nadamo se jednim dijelom da su uništili ili bar redukovali prezimljujuće oblike patogena i prezimljujuće oblike štetnih insekata. Takođe, snježni pokrivač je zaštitio strna žita (pšenica, ječam, zob, tritikale,...) od golomrazica. Iz zime strna žita izlaze u zadovoljavajućem stanju, ali za dalji rast i razvoj treba poduzeti određene agro-tehničke mjere, sa čim su naši poljoprivredni proizvođači dobro upoznati.

Jedna od značajnijih agro-tehničkih mjera koje se primjenjuju je prihranjivanje u vegetaciji. Poslije zimskog perioda strna žita su iscrpljena, gladna, a ako je zima duga i hladna kao ova što je bila, žita su često izmrzla i prorijeđena. Tada je neophodno prihranjivanjem pomoći dalji intenzivan rast i razviće. Unijeti azot u tom periodu omogućava bržu i bolju regeneraciju odnosno stvaranje novih listova, brži porast, pojačati bokorenje i formiranje većeg broja klasova. Samim tim stvoreni su preduslovi za stvaranje većeg prinosa.

Vrijeme prihrane

Postavlja se pitanje kad prihraniti strna žita? Vrijeme izvođenja prihrane određuje se fazom porasta usjeva i samog izgleda ili kondicije usjeva. Orijentir za vrijeme prve prihrane je obično kad se dnevna temperatura ustali na 10^o C.

Po pravilu prihrana se vrši u tri navrata i to:

• I u fazi bokorenja
• II u fazi vlatanja usjeva
• III u fazi klasanja usjeva

U praksi se najviše primjenjuju dva prihranjivanja, a nekad i treće. Najbolji efekat je kad se gnojivo unese pred kišu da bi se vodeni talog unio u zonu korjenovog sistema.

Prihranjivanje se vrši u dva navrata, prvi put u periodu busanja, a drugi put u periodu vlatanja. Ako se u fazi klasanja pokažu simptomi nedosatka N tada se on može aplicirati u trećem navratu to je tzv. korektivna prihrana.

Količina gnojiva

Pravilo je da se 60% gnojiva rasturi u fazi bokorenja, a ostalih 40% u fazi vlatanja. Iako literatura preporučuje da se prihrana obavi u dva navrata dozom od 150 kg/ha u praksi je to nešto drugačije. Proizvođači Posavine i Semberije često prvu prihranu obave sa 300 kg/ha KAN-om ili sa 150 kg/ha AN-om. Nije rijedak slučaj da se i pretjera sa azotnim gnojivima u toku prihrane, pa se dešava da je takav usjev znatno osjetljiviji na polijeganje, naročite više sorte pšenice, a i takav usjev je znatno ojestljiviji na bolesti.

Iskusni proizvođači drugo prihranjivanje koja se dešava u fazi vlatanja vrše često i sa URE-om, odnosno njenom otopinom, ali sa prihranom na ovaj način treba biti oprezan jer može dovesti do ožegotina usjeva.

Treća prihrana koja se obavlja početkom klasanja, vrši se najčešće folijarnim gnojivima. Ako su to tečna gnojiva njihova doza najčešće je od 4-7 l/ha za strna žita zavisno od proizvođača ili ako se primjenjuju vodotopiva gnojiva njihova doza je od 2-4 kg/ha opet zavisno od proizvođača i samog usjeva u trenutku prihrane istim. Često se folijarnim gnojivima početkom klasanja dodaju sredstva za zaštitu od bolesti (fungicidi), ako je od strane proizvođača dozvoljeno mješanje.

Takođe, vrlo važna agro-tehnička mjera je i zaštita strnih žitarica (pšenica, ječam zob, tritikale...) od korova i zaštita stnih žitarica od bolesti i štetnih insekata.

Pravilna izmjena kultura u plodoredu znatno smanjuje nicanje korova, ali ako ipak dođe do prisustva istih pribjegava se hemijskim mjerama, tj. upotrebom odgovarajućih herbicida. Redovna i neizostavna mjera je preventivna zaštita strnih žitarica od bolesti odgovarajućim fungicidima.

Foto: Srđan Nastić