Pravilnim zalivanjem do većeg i kvalitetnijeg roda povrća

Povrćarske biljke imaju velike potrebe za vodom jer se korijenov sistem tih biljaka nalazi u površinskom sloju zemljišta, gdje su rezerve vode male i nestabilne. Kako naglašava diplomirana inženjerka poljoprivrede, Valentina Aleksić, pravovremeno navodnjavanje je veoma važno, zato što manjak vode u zemljištu ograničava rast i razvitak biljaka, ali i smanjuje prinose. Ona dodaje da ukoliko se ne reagira na vrijeme, eventualne nije moguće popraviti obilnim zalivanjima.

Visoke prinose, dobrog kvaliteta, povrće može postići jedino u uslovima povoljnog vodnog režima zemljišta, pa se njegova proizvodnja ne može zamisliti bez navodnjavanja. Pri nedostatku vode, odnosno vlage u zemljištu, prinosi povrća se smanjuju, a kvalitet povrća pogoršava, pri čemu dolazi do stvaranja drvenastih vlakana i nutritivna vrijednost povrća se smanjuje.

Prevelika vlažnost, takođe, štetna 

Na rast i razvoj biljaka, takođe, negativno utiče prevelika vlažnost zemljišta. Tada se formiraju niski prinosi, s malim sadržajem šećera, vitamina i mineralnih materija. Ukoliko se zemljište vlaži preko mjere, duži vremsnki period, onda se uzrokuje zabarivanje i stvaraju se anaerobni uslovi. Biljke zaostaju u rastu, žute, venu i na kraju uginu. Zbog nepravilnog toka vlažnosti zemljišta, kada se smanjuje niska i visoka vlažnost, dolazi do naglih promjena sadržaja vode u biljkama, a to izaziva pucanje korijenastog dijela i plodova većine vrsta.

Broj zalivanja zavisi od više faktora

Režim zalivanja može se primjenjivati prema vlažnosti zemljišta, gdje je tehnički minimum za povrće dosta visok i kreće se u intervalu 70-85% od PVK, u zavisnosti od vrste povrća. U našim uslovima taj broj zalivanja u značajnoj mjeri zavisi od meteoroloških uslova godine, količine i rasporeda padavina i kapaciteta zemljišta za lako pristupačnu vodu, kao i faze razvoja biljke.

Nepravilnim zalijevanjem šokirate povrće

Za najbolju moguću snabdjevenost zemljišta, a samim tim i povrća vodom navodnjavanje bi trebalo, zavisno od temperature, količine padavina i fenofaze biljaka, primjenjivati svakih 3-5 ili 5-7 dana tokom vegetacije, a u uslovima ekstremne suše i svakog drugog dana. Kada je riječ od načinima navodnjavanja, trenutno najbolji i najracionalniji način je sistem "kap po kap" jer osim niza prednosti omogućava i prihranu biljaka.

Podjela povrća prema potrebi za vodom

Prema zahtjevima vlažnosti zemljišta povrćarske biljke se svrstavaju u četiri grupe:

1. Vrste koje intenzivno usvajaju vodu iz zemljišta i troše je intenzivno, imaju dobro razvijen korijenov sistem kao i nadzemnu masu (celer, krompir);
2. Vrste koje intenzivno usvajaju vodu i ekonomično je troše, imaju razvijen korijenov sistem i takvu građu lišća, koja sprječava pretjeranu transpiraciju (mrkva, šparoga), ili su listovi prekriveni dlačicama (paradajz, lubenica);
3. Vrste koje slabo usvajaju vodu, a mnogo je troše su sa slabo razvijenim korijenom, a dobro razvijenom lisnom masom (kupusnjače, paprika, salata);
4. Vrste koje slabo usvajaju vodu i slabo je troše, sa slabo razvijenim korijenovim sistemom i malom transpiracionom površinom (crveni i bijeli luk).

Većina povrćarskih biljaka voli vlažnije zemljište 

Kod većine povrćarskih kultura, nadzemni dio biljke je bujan bez obzira na stanište i ima krupno i debelo lišće, krupne stanice i veoma ovodnjeno tkivo sa većim stomama, koje se karakteristično ponašaju. U stvari, iz njih se odvija intenzivna transpiracija, što je jedan od uzroka povećanih potreba povrćarskih usjeva za vodom. Povrću je zato neophodna povišena vlažnost zemljišta jer većina vrsta ima korijen slabe usisne moći, pa mogu koristiti vodu koja se drži slabijim silama.

Korijen većine povrća uglavnom slabije razvijen i u površinskom sloju zemljišta

Povrće ima slabo razvijen korijen, rasprostranjen u manjoj zapremini zemljišta. On se nalazi u površinskom sloju gdje su rezerve vode male i nestabilne. Na početku vegetacije, korijen se sporo razvija, poslije 40-50 dana najveća masa se nalazi u sloju 10-20 cm, gde je neophodno održavati povoljnu vlažnost, što je otežano. Osim toga, većina povrćarskih biljaka ima preko 10 pa i do 26 dijelova nadzemne mase na jedan dio korjenove mase. Stoga prinos nekih povrćarskih biljaka naglo opada ukoliko se vlažnost zemljišta, iako visoka, i malo spusti ispod donje optimalne granice.

Koliko povrću treba vode?

Može se procijeniti da su ukupne potrebe za vodom povrćarskih usjeva od 150-200mm kod vrsta sa kratkom vegetacijom, koje se uzgajaju rano u proljeće ili u jesenje-zimskom periodu, kada su evapotranspiracijski zahtjevi sredine skromni, one mogu dostići 600-650 pa i 700 mm kod usjeva pune vegetacije, čija je sjetva rano u proljeće, a skidanje kasno u jesen, ili kod vrsta koje se proizvode iz rasada.

U zaštićenom prostoru cjelokupnu količinu vode treba obezbijediti navodnjavanjem. U zavisnosti od uslova i biljne vrste, ukupne potrebe za vodom kod proizvodnje rasada su 80-160 mm u zaštićenom prostoru, a na otvorenom mogu biti i veće (npr. kod proizvodnje rasada kasnog kupusa). Obavlja se veliki broj zalivanja sa malim normama, održava se optimalna vlažnost zemljišta u površinskom sloju od nekoliko centimetara do 15-30 cm, gdje su rezerve vode nestabilne.