Kako uzgajati boraniju u plasteniku?

Bo­ra­ni­ja je povrtna kul­tu­ra ko­ja po­sta­je sve in­te­re­sant­ni­ja za ga­je­nje u zaštiće­nom pro­sto­ru, i sve je veći broj proizvođača koji se odlučuje za njen uzgoj. Po po­rije­klu, to je bilj­ka to­plih kra­je­va, ta­ko da za uspje­šan rast i raz­voj ima po­ve­ća­ne zah­tje­ve za to­plo­tom. Boranija se gaji zbog ukusnih mahuna (mladog ploda) žute, zelene boje, ljubičastih ili mozaično obojenih.

Bogata je kalcijumom, fosforom i gvožđem, a nešto manje ima mangana, magnezijuma, nikla i kobalta. Zbog kratke vegetacije, do 80 dana, pogodna je za gajenje u zaštićenom prostoru kao rana u proljeće (dospijeva april-maj) ili jesenja (dospijeva u oktobru), navodi Milica Veletić iz resora za pružanje stručnih usluga Ministarstva poljoprivrede RS. Najčešće se gaje visoke sorte s dužim mahunama (oko 20 cm) i širine 1,5 - 2 cm, žute ili zelene boje.

Priprema i sjetva

Boranija je toploljubiva vrsta, i optimalna temperatura za vegetativni rast je oko 22°C, a za obrazovanje mahuna i do 25°C. To­kom ra­sta i raz­voja pri tem­pe­ra­tu­ra­ma vi­šim od 35°C i ni­žim od 6°C bo­ra­ni­ja od­ba­cu­je cvje­to­ve i plo­do­no­še­nje je sla­bi­je. Također, za svoj razvoj traži i dovoljno vlage, te relativna vlažnost zraka u toku cijele proizvodnje treba da bude oko 60 posto. Ukoliko dođe do pojave suše, prinosi su manji sa slabijim kvalitetom mahuna.

Iz­bor sor­te se mo­že pri­la­go­di­ti du­ži­ni ve­ge­ta­ci­je, u za­vi­sno­sti od po­tre­be tr­ži­šta. Du­ži­na ve­ge­ta­ci­je, ovisno od sor­te, iz­no­si od 45 do 70 da­na. Bo­ra­ni­ja, za raz­li­ku od dru­gih ma­hu­nar­ki, ima ve­će zah­tje­ve u po­gle­du plodno­sti ze­mlji­šta. Za proljetnu sjetvu, osnovnu obradu zemljišta treba uraditi u jesen, na dubini od oko 30 cm i ostaviti u brazdama da prezimi.

Na proljeće, neposredno prije sjetve, treba izvršiti predsjetvenu pripremu zemljišta. Preporuka je da se đubrenje obavi na osnovu hemijske analize zemljišta. Zbog kratke vegetacije, potrebnu količinu đubriva treba unijeti predsjetveno, uz jedno do dva prihranjivanja u toku vegetacije. Uz primjenu odgovarajućeg mikrobiološkog đubriva za inokulaciju sjemena, primjenjuje se đubrenje s oko 100-200 kg/ha NPK i po polovina pred sjetvu i u fazi pupoljaka. Prvo folijarno prihranjivanje treba obaviti u fazi maksimalnog porasta biljke, dok drugo u fazi obrazovanja plodova.

Sjetva boranije je uglavnom direktna, ali u uslovima plasteničke proizvodnje moguća je proizvodnja iz rasada, koja je značajnija za ranu proljetnu proizvodnju. Visoke sorte se siju u kućice 80x60 cm, i u svaku kućicu se stavlja 5-6 sjemenki. Niske sorte se siju na manje rastojanje 40-60 cm, i razmak u redu 4-8 cm. Potrebna količina sjemena se kreće oko 100-250 kg/ha.

Redovna berba

Za postizanje dobrih prinosa, u zavisnosti od tipa zemljišta, navodnjavanje je potrebno obavljati svakih sedam do deset dana. Ako se gaji kao postrni usjev, da bi se obezbijedilo ujednačeno nicanje, navodnjavanje je obavezna mjera. U fazi cvjetanja nedostatak vlage može negativno da se odrazi na prinos. Po­seb­nu pa­žnju tre­ba po­sve­ti­ti za­šti­ti od ko­ro­va, s obzirom na osjetljivost same kulture. Pri­li­kom za­šti­te od bo­le­sti i štetočina tre­ba vo­di­ti ra­ču­na o ka­ren­ci pre­pa­ra­ta, ima­ju­ći u vi­du da se bo­ra­ni­ja bere suk­ce­siv­no.

Vrijeme proizvodnje zavisi od cilja i kvaliteta objekta. Boranija može da se gaji kao prethodna kultura, naknadna (proljeće i jesen) ili kao glavna kultura. Najčešće se, zbog kratke vegetacije, gaji kao prethodna kultura, prije paradajza i krastavca. Za ranu proizvodnju boranije potrebno je imati objekat s grijanjem. Sjetva se obavlja u kontejnere, početkom februara, dok je sadnja za oko 20 dana, krajem februara ili početkom marta. Ubiranje mahuna započinje u aprilu, i traje do polovine maja. Boranija može da se sadi i do 15. maja, čija berba započinje krajem juna i traje dok kraja jula, kada započinje priprema zemljišta za jesenju proizvodnju. Sadnja se obavlja u avgustu, a berba počinje krajem septembra i oktobra.

Boranija lista, ali ne cvjeta i nema roda - šta je razlog?

Uzgaja se uz kanap, koji je vezan za konstrukciju objekta, obmotavanjem stabla. Poslije ubiranja prvih plodova, potrebno je ukloniti donje listove, kako bi biljka imala dovoljno vazduha. Uz redovno navodnjavanje, berba boranije u zaštićenom prostoru započinje za oko 50 dana poslije nicanja. Neujednačeno sazrijeva, od nižih ka višim mahunama, te se berba obavlja sukcesivno. U početku je svaka dva do četiri dana, a ukupno se može ostvariti 10-22 berbe. Ber­ba treba da bude re­dov­na, ka­ko bi se do­bi­la kva­li­tet­na ma­hu­na i omo­gu­ći­lo da­lje cvje­ta­nje i za­me­ta­nje no­vih plodova. Prinos se kreće oko 4-12 t/ha.