Obratite pažnju na higijenu muže, u cilju dobijanja mlijeka visokog kvaliteta

Ideal svakog stočara koji se bavi mliječnim govedarstvom je da proizvede mlijeko ekstra kvaliteta, sa prihvatljivim brojem mikroorganizama i somatskih ćelija. Na kvalitet sirovog mlijeka utiču genetski potencijal grla, ishrana, zdravlje grla, mikroklimat u objektima, kvalitet i higijena opreme, a naročito higijena kompletnog procesa muže, na šta proizvođač utiče u velikoj mjeri. 

Europski standardi u domaćim uslovima

Standardi u proizvodnji sirovog mlijeka su definisani direktivama Europske komisije. Sve zemlje članice su obavezne da u prometu mlijeka primjenjuju ove standarde, koji će se uskoro morati sprovoditi i kod nas. Njihova primjena zahtjeva potpuno novu organizaciju u domaćoj proizvodnji što će iziskivati novac i vrijeme. Mljekare ne bi trebalo samo finansijski primoravati proizvođače da obezbjede odgovarajući kvalitet mlijeka, već da uz pomoć stručnih službi unaprijede farmsko držanje kod svojih kooperanata, a dodatnim finansijskim garancijama omoguće nabavku opreme za mužu i rashladne uređaje.

Standardi EU za kvalitet mlijeka:

•  tačka smrzavanja mlijeka ne smije biti viša od 0.53 C°; 
• sadržaj suhe materije bez masti ne smije biti manji od 8.5%; 
• sadržaj proteina ne smije biti manji od 2.9%; 
• prisustvo antibiotika ne smije biti više od 0.004 mikrograma; 
• prisustvo somatskih ćelija ne smije biti više od 400.000 u ml mlijeka; 
• prisustvo bakterija ne smije biti više od jedan milion u ml mlijeka

Jovo Stević uzgaja sretne krave, a farma mu je izgrađena po najsavremenijim standardima

Tretman vimena

Muži prethodi priprema. Kravi se čisti, pere i dezinfikuje cijelo vime i sise, potom se oni suše i brišu. Zaprljanost vimena je najčešći uzrok kontaminiranog mlijeka. Održavanje njegove čistoće biće lakše ukoliko je ono manje obraslo dlakama, zato se preporučuje redovno šišanje dlaka na vimenu, butovima, trbuhu i repu. 

Održavanje mašine za mužu krava

Preporučuje se, takođe, kontrola na mastitis (upalu vimena) hemijskim agensima, takozvani CMT (California mastitis test). On podrazumijeva da se mlijeko iz svake četvrti izmuze u posebnu posudu, te mu se dodaje reagens koji mijenja boju od blago roze do tamno ljubičaste u zavisnosti od stupnja kiselosti, odnosno zaraženosti sisnih četvrti mastitisom. 

Prevruća ili prehladna voda izaziva stres

Vime  se mora oprati toplom vodom s blagim sredstvom za pranje i dezinfekciju. Temperatura vode treba da je 35 - 40°C. Prevruća ili hladna voda izaziva stres i smanjuje količinu mlijeka. Pranje vimena može se izvoditi tušem, spužvom, krpom, vlažnim papirnim ubrusima. Pitanje je da li treba prati vime samo kada je vizualno vidljivo da je zaprljano i da li treba prati cijelo vime ili samo sise i regije oko sise. 

Pravilna mašinska muža krava daje više mlijeka

Vime se nakon pranja i sušenja dezinfikuje vodenim rastvorom dezinficijensa koja djeluju veoma kratko (recimo: 2-4 g/dm3 NaClO + 25 g NaCl, pH 7) i potom skida papirnim ubrusima. Mužu ne početi dok vime ne bude suho. Mokro vime se ne ostavlja da se osuši samo od sebe, već ga treba brisati suhom krpom ili papirnim ubrusima.

Šta je otkrila Agencije za bezbjednost hrane?

Važno je da se sise očiste prije muže kako od vidljive prljavštine (feces, prostirka, blato ili ostaci dezinficijensa koji su korišteni poslije prethodne muže), tako i od bakterija koje mogu kontaminirati mlijeko. Istraživanje koje je sprovela Agencija za bezbjednost hrane (Food Standards Agency - FSA) je pokazalo da broj bakterija na sisama nije uvijek direktno vezan sa vidljivim nečistoćama, već da sve krave moraju biti podvrgnute propisanoj proceduri za dezinfekciju, dakle, ne samo krave sa vidljivo zaprljanim sisama/vimenima.

Temeljno pranje mora biti praćeno brisanjem dezinfekcionim peškirima koji su natopljeni sredstvima za dezinfekciju ili tretiranjem sa nekim od dozvoljenih sredstava za potapanje prije muže, koje mora biti efikasno uklonjeno prije stavljanja muznih garnitura. 

Higijena prostorija i opreme

Neophodno je stalno pranje, čišćenje i dezinfekcija prostora, a posebno muznih aparata, laktofriza i cisterni. Iako je praktično nemoguće u potpunosti ukloniti sve depozite mlijeka i nečistoća sa opreme za mužu, primjena definisanih pa i jednostavnih procedura za čišćenje i dezinfekciju će, uz malo napora i troškova, održavati opremu vizualno čistom i, što je bitnije, sa niskim/prihvatljivim brojem mikroorganizama.

Kiselost mlijeka noćna mora mljekara

Kako krave djele prostor i opremu za mužu, one takođe djele i patogene. Kontaminirana oprema za mužu je tada vektor za prenošenje zaraze sa obolilih na zdrave sisne četvrti ili sa obolilih na zdrave krave.

Postupak nakon muže

Takođe, bitna je smirenost muzača i blag postupak sa životinjama (ne galamiti, ne tući životinje). Sam postupak muže mora da traje neprekidno pet do osam minuta (u toku izlučivanja oksitocina). Nakon muže trebalo bi svaku sisu umočiti u rastvor dezinficijesa ili ih poprskati dezinfekcionim sredstvom. Ovo sprječava prodiranje mikroorganizama u sisni kanal u periodu između dvije muže.

Kako broj dnevne muže utiče na mliječnost

Period između dvije muže je kritičan za prodor mikroorganizama i razvoj patološkog procesa u mliječnoj žljezdi. Sisni kanal je neposredno nakon muže opušten i djelimično otvoren, te postoji mogućnost prodora mikroorganizama iz spoljne sredine. Da bi se to sprječilo potrebno je sise odmah nakon muže dezinfikovati sredstvom koje ima sposobnost zatvaranja sisnog otvora.