Rigolovanje zemljišta za voćnjak ili vinograd: Kako, čime i kad?

Ukoliko je zemljište težih fizičkih svojstava i pri krčenju nije bilo moguće odstraniti brojne korjenove, posebno one od voćaka i vinove loze, onda se na takvom terenu voćke ili loza ne sade pet do šest godina nakon krčenja. Ovo se čini zbog toga što su zaostali korjenovi viših biljaka u fazi raspadanja i predstavljaju supstrat za razmnožavanje gljiva iz roda Dematophora i Allmilaria - izazivača truležnice korijena voćaka ili loze. Krčenje podrazumijeva korištenje posebnih mašina, drobilica kamenja, buldožera i plugova.

Potrebne mašine

Rigolovanje može da se izvede i u decembru. Dubina se kreće od 50 do 100 cm, a zavisi od svojstva zemljišta i klime. Plitka propusna zemljišta rigoluju se do 60 cm dubine, a u vlažnijim krajevima gdje su zemljišta plodnija, dovoljno je do 70 cm dubine. Ova mjera se obavlja traktorima velike snage (90 do 150 kw), upotrebom plugova rigolera. Po potrebi koriste se buldožeri, rovokopači, bageri, razrivači ili riperi.

Od čega zavisi dubina, a od čega tehnika oranja?

Time se rastresa zbijeni i nepropusni sloj zemljišta. Rastresanjem jednog tako moćnog sloja zemljišta stvaraju se povoljni uslovi za nesmetan porast i grananje mladog korijena voćaka ili vinove loze. Najbolje je ako se rigoluje cijela površina zemljišta na kojoj će se saditi voćke, odnosno loza. Tada se za ovaj proces koriste posebni plugovi, tzv. rigoleri. Svakako da se ova mjera obavlja najmanje tri mjeseca prije sadnje, dakle za pripremu zemljišta za proljetnu sadnju.

Danas je za rigolovanje jednog hektara zemljišta namijenjenog za voćnjak ili vinograd teškom traktoru gusjeničaru ili teškom traktoru točkašu sa velikom snagom kombinovanom sa mašinom za rigolovanje potrebno 10 do 15 sati. Ono što je dobro kod ove radnje je da se zemljište duboko i intenzivno obrađuje, s obzirom na to da se masa korijenovog sistema voćaka i vinove loze razvija u sloju od 30 do 60 cm. Time se na zadatu dubinu unose velike količine organskih i mineralnih đubriva.

Razrivanje

Razrivanjem se zemljište manje rastresa, nema miješanja slojeva zemljišta, ali ta operacija daleko je jeftinija od rigolovanja i posao se brže završava. Rigolovanje u odnosu na razrivanje angažuje do 2,5 puta više energije. Ako je na razrivaču montiran deponator, isti nam omogućava polaganje mineralnih đubriva blizu korijena biljaka. Iz prakse je utvrđeno da po jednom radnom elementu treba od 25 - 60 kW što zavisi od vrste zemljišta, dubine razrivanja i brzine kretanja (do 4 km/h).

Razrivanjem olakšava se pristup vazduha u dublje slojeve, a obezbjeđuje razviće korijena kulturnih biljaka na veću dubinu. Istovremeno se rastresa zbijeni horizont, koji je stvaran ispod oraničnog sloja ("plužni đon"), uslijed oranja na istu dubinu.

Nakon rigolovanja obavlja se ravnanje zemljišta (planiranje), odvodnjavanje, projektovanje navodnjavanja, meliorativno đubrenje i drugi pripremni radovi.