Koji su idealni uzgojni oblici krošnje u zasadima voća?

Prilikom planiranja sadnje novog voćanjaka, pored izbora vrste i sorte voća, podloge na kojoj su sadnice kalemljene neophodna je i odluka koji će se uzgojni oblik krune (krošnje) formirati odmah poslije sadnje.

Oblik vazne za voće bez žičanog naslona

Kotlasta kruna ili vazna je oblik pogodan za koštičave vrste, koje se uglavnom gaje bez žičanog naslona poput trešnje, višnje, šljive i breskve.

"Karakteristika ovog uzgojnog stabla je da nema vođicu - centralnu produžnicu stabla, već se formiraju tri skeletne grane na određenom rastojanju i pod uglom od 120 stepeni", kaže diplomirani inženjer voćarstva i vinogradarstva, savjetodavac, Mihajlo Žikić.

Kada je pravo vrijeme za rezidbu voća i kako se ona obavlja?

Posađena sadnica se u proljeće skraćuje na visinu od 70 do 90 cm od nivoa zemlje. U toku vegetacije ispod prekraćenih mjesta izrašće mladari (letorasti) od kojih se odaberu tri na međusobnom rastojanju od 10 do 20 cm i razvedu pod uglom od 120 stepeni, a svi konkurentni odstrane se do stabla.

Rezidba tokom ljeta i narednih proljeća

Tokom jula oni koji su ostavljeni prekraćuju se na 50 do 60 cm od stabla iz kojih će izrasti prevremeni letorasti. Kada dostignu dužinu od 10 do 15 cm, odaberu se dva - jedan za produžnicu skeletne grane, a drugi za formiranje prve serije sekundarnih grana.

U proljeće druge, treće i četvrte godine po sadnji nastavlja se sa formiranjem sekundarnih grana, pazeći da se one usmjeravaju u pravilan položaj, da se međusobno ne ukrštaju i ne budu u sjeni. Poslije toga obavlja se redovna zimska i ljetna rezidba.

Za špalir vitko vreteno

Za gustu špalirnu sadnju jabuka pa i krušaka, najpogodniji uzgojni sistem stabla je vitko vreteno.

"To je uska kruna sa vertikalnom centralnom vođicom, koja se vezuje za žicu. Sadi se na rastojanju od 0,8 do 1,6 metara, a visina stabla je dva i po metra", naglašava naš sagovornik.

Rezidba krušaka na "klik" iako nije popularna, utiče na povećanje prinosa

Dužinom vođice formiraju se skeletne grane, u donjem dijelu dužine 60 do 70 cm, a u gornjem su kratke rodne grančice. Ostavljeni letorasti za skeletne grane moraju se savijati. Redovnom rezidbom ostavljaju se svi prebujni letorasti koji imaju oštar ugao rasta i granjanja i koji se savijanjem vrlo teško usmjeravaju u horizontalan položaj.

Prednosti i mane

Glavna mana ovog uzgojnog oblika je značajna investicija zbog velikog broja sadnica po hektaru i postavljanja naslona. Prednosti je više. Voćke rano kreću u punu i redovnu rodnost, krošnja je osunčana sa svih strana, plodovi obojeni i beru se sa zemlje ili uz male merdevine.

Takođe, olakšana je rezidba i prolazak mehanizacije između redova jer je ovaj oblik sličan palmeti sa horizontalnim i kosim granama.

Poboljšana piramidalna kruna najbolja za šljivu

Posađena sadnica u rano proljeće prekraćuje se na visinu od jednog metra. Prevremene grančice ako izrastu prekraćuju se na četiri-pet pupoljaka.

"Kada krene vegetacija uklanjaju se svi pupoljci, odnosno mladari izrasli na visini gdje će se formirati prva skeletna grana. Na mladoj voćki se tokom jula odaberu tri najbolje razvijena mladara, međusobno udaljena od 20 do 30 cm i ostave da slobodno rastu do kraja vegetacije. Od gornjeg vršnog mladara formira se vođica, a od dva niža skeletne grane. Ostali mladari se ne uklanjaju, već se povijaju", ističe Žikić.

Zašto je važna zimska rezidba šljive?

U proljeće druge godine prije kretanja vegetacije, skeletne grane se skraćuju na oko 60 cm od osnove, a vođica 30 cm iznad njih. Svi letorasti koji se ukrštaju ili rastu u unutrašnjosti krune se uklanjaju. U drugoj polovini jula, na ostavljenom dijelu vođice, opet se odaberu dva-tri mladara od kojih će vršni biti produžetak vođice, a bočni raspoređeni u međuprostoru donjih skeletnih grana.

U rano proljeće treće godine, donje skeletne grane skraćuju se da bi se formirala druga serija sekundarnih grana. One od prve serije trebaju biti udaljene 60 cm i da imaju suprotan pravac.