Pričekajte sa berbom jabuka: Plodovi su nezreli, sadrže dosta šećera i nisu za hladnjaču

Ova godina, iako dobra po pitanju rodnost, nije povoljna kada je riječ o kvalitetu jabučastog voća, naročito jabuka. Naime, visoke temperature dovode do akumulacije šećera u plodovima, njihovog bržeg sazrijevanja na granama, ali i prijevremenog opadanja.

Prvi voćar Republike Srpske, Dragoja Dojčinović, kaže da je 2024. i više nego čudna godina za uzgajivače voća. Vrlo je teško, zbog klimatskih faktora, proizvesti kvalitetne plodove.

Jabuke nisu za hladnjaču

Sorta jabuka Ajdared koja se u Bosni i Hercegovini najviše gaji, trenutno ima sadržaj šećera od 14 briksa što "nije normalno" za ovo doba godine.

"Sadržaj šećera više od 15 posto nije za hladnjaču, odnosno, skladištenje. Prerano sazrijevaju plodovi što nije dobro jer su sjemenke još zelene i ne bi trebalo još da se beru. U mom voćnjaku sorta Red prince ima 18 briksa i niko ne želi da je uzme jer nije pogodna za čuvanje u hladnjačama", ističe Dojčinović.

Prema njegovim riječima plodovi "gore" na stablima. Sunčevi zraci su prejaki, naročito u voćnjacima u kojima nema protivgradnih mreža.

"Sigurno će više od 30 posto roda jabuka otpasti i propasti jer su temperature previsoke i dolazi do njihovog sušenja, već prvi dan poslije opadanja. Stvaraju se smeđe pjege na pokožici i takvi plodovi nisu za prodaju", tvrdi predsjednik Udruženja voćara RS.

U Evropi nedostaje voća

Nakupci takođe odbacuju takve plodove, kao i one koji su sitni. Upravo neki od njih žale se da je u cijeloj Evropi podbacio rod jabuka i krušaka. Prema pojedinim informacijama Evropi nedostaje million i po tona voća. U Poljskoj, najvećem proizvođaču, rod ovih vrsta, smanjen je za 20%, u odnosu na prošlu godinu.

Cijena jabuka za industriju u Evropi iznosi 0,28 evrocenti po kilogramu, a u Republici Srpskoj je oko 40 pfeniga po kilogramu.

Kruške, sorta Viljamovka i Santa Marija imale su dobru cijenu. Od 1,10 do 1,20 KM po kilogramu, ali je prosječna cijena iznosila 0,80 KM. U Potkozarju je skoro završena berba krušaka. Sad je aktuelna sorta Abate Fetel koja se prodaje po iznenađujuće niskoj cijeni od samo 1,5 KM/kg. A i kad dođu do proizvođača, otkupljivači otpišu barem 30 do 40 posto roda, što zbog smeđih pjega od sunca, što zbog manje krupnoće.

Jedina utjeha je što je većina proizveden kruške odmah otkupljena, a slično se očekuje i sa jabukom, mada cijene variraju, zavisno od otkupljivača.

Rješenje je u protivgradnim mrežama

Proizvodna godina, koja se uskoro završava, opet je pokazala šta znači pokrivanje voćnjaka protivgradnim mrežama jer, kad su sunčevi zraci prejaki i kad su predugački toplotni talasi, od najveće važnosti je manje izlaganje voćaka.

Naravno da navodnjavanje pomaže, ali voćke miruju na temperaturama iznad 35 stepeni. Zato iz Udruženja voćara RS najavljuju da će tražiti više sredstava za nabavku protivgradnih mreža.