Preventiva jedini način borbe protiv eske na vinovoj lozi

Eska je destruktivna bolest vinove loze prouzrokovana prisustvom patogenih gljiva koje nanose velike ekonomske štete u vinogradarskoj proizvodnji. Pored Phaeomoniella chlamydospore, Stereum hirsutuma i Phellinus ignirarius iz zaraženog tkiva su izolovane i druge gljive, kao što su Cephalosporium spp., Phaeocremonium spp.

Njihova uloga u patogenezi za sada nije razjašnjena jer se u kontrolisanim uslovima bolest ne može reprodukovati, objašnjava stručnjak za zaštitu bilja, Lidija Vulović.

Jedno je od najstarijih oboljenja na vinovoj lozi, za koju se smatra da je bila poznata u mediteranskim krajevima još u vrijeme Rimljana. Pod nazivom "eska" podrazumijeva se kompleksna zaraza, u kojoj je unutrašnja trulež čokota samo jedan od simptoma.

Posljedica - sušenje lišća i čokota

Zbog zabrane korištenja natrij arsenita za zaštitu vinograda u Evropi, eska se sve više širi. Simptomi se javljaju na svim dijelovima biljke. Postoje dva tipa - jedan je hronični, koji se manifestuje sušenjem i opadanjem lišća, drugi je akutni i karakteriše se iznenadnim sušenjem čokota.

Najčešće manifestacije su opadanje lisne mase i pojavljuju se poslije cvjetanja loze, tokom ljeta i u ranu jesen.

"Eska" više ne napada samo stare trsove

U osnovi ljetorasta dolazi do sušenja, a kasnije se širi naviše i zahvata kompletnu lisnu masu. Kod bijelih sorti grožđa javljaju se žućkaste, a kod crnih crvenkaste pjege (tigrove šare). Nekrotične mrlje se šire i stvaraju velike zone, a list se suši i opada, upozorava Vulovićeva.

Bobice koje su zahvaćene gljivama ne razvijaju se pravilno i ne dozrijevaju blagovremeno. Najdestruktiviji tip simptoma eske je iznenadno sušenje cijelog ili pojedinih dijelova čokota. To se dešava u toku toplog dijela dana, listovi i grozdovi se osuše za nekoliko dana. Drvenasto stablo i krakovi nekrotiraju. Na poprečnom presjeku uočava se svijetla zona oštećenog tkiva, koja je mekana obrubljena tamnom zonom tvrdog drveta.

Prilikom rezidbe izbjegavati stvaranje velikih rana

Preventivne mjere predstavljaju jedino oružije u borbi protiv ovog patogena.

Prva od njih je sadnja certifikovanih loznih kalemova, ukoliko se podizanja novih zasada planira na raskrčenim površinama gdje su se nalazile šume, stari voćnjaci ili vinogradi potrebno je tlo odmoriti dvije do tri godine.

Od ostalih metoda, preporučuje se prilikom orezivanja vinove loze izbjegavati nanošenje velikih rana, njihovo premazivanje zaštitnim voćarskim voskom kako bi se spriječio ulaz spora gljive u biljku. Orezane oboljele biljne dijelove, iznjeti iz zasada i spaliti.

Njihova zamjena novim stablom, iz korjena daje dobre rezultate. Da bi se spriječio prenos bolesti potrebno je tokom rezidbe dezinfikovati alat (makaze) i drugi pribor koji se koristi sa 70-procentnim alkoholom, čistim ili uz dodatak kalij permanganata.

Za sada ne postoje registrovani preparati (fungicidi) kojima bi se uspješno mogla spriječiti pojava ili širenje oboljenja, navodi ovaj stručnjak.