Koja su hranjiva biljci potrebna? Što su makro i mikroelementi?

Svjedoci smo činjenice da se sve više ljudi počinje baviti poljoprivrednom proizvodnjom iz hobija, koja nerijetko prelazi i u ozbiljniju proizvodnju. Proizvoditi hranu za sebe i druge je veoma važan i odgovoran posao. Osim što je važno znati pravilno primjeniti  sredstva za zaštitu bilja, bila ona organska ili ne, važno je isto tako znati kako biljku i nahraniti, dakle posvetiti se i ishrani bilja.

Jednu vrstu hraniva ne davati konstanto jer u protivnom dolazi do viška. Da bi imali kvalitetan proizvod moramo imati izbalansiranu ishranu. Svaka biljna vrsta ima određene specifičnosti u pogledu hranjiva i one se mijenjaju u zavisnosti od faze razvoja biljke.

Nedostatak hranjivih elemenata se u početku ispoljava početnim simptomima nedostataka koji su specifični za pojedine hemijske elemnte. Biljka postepeno žuti, a ozbiljni nedostatci stvaraju kržljave biljke što na kraju rezultira znatnim smanjenjem prinosa i kvaliteta ploda. S druge strane ni višak hranjiva za biljku nije poželjan jer dolazi do fiziološkog poremećaja, često višak izaziva antagonizam pri usvajanju drugih elemenata (višak jednog hemijskog elementa blokira usvajanje drugog). Takođe, nepotrebno i nasumice dodavanje nekog hranjiva rezultira i finansijski gubitak.

Preporuka je svake treće godine odraditi analizu zemljišta i na osnovu dobijenih rezultata primjeniti ishranu bilja.

Koja su to hranjiva koja su biljci potrebna? Šta su to makroelementi i mikroelementi?

Često smo u zabludi da je krupan plod i dobar plod. Zapadno - evropsko tržište izbjegava krupne plodove. Primjetili ste da i u našim tržnim marketima nema izrazito krupnih plodova već su plodovi ujednačene veličine i srednje krupnoće.

Makroelementi su hemijski elementi koji su biljkama potrebni u većim količinama uglavnom se koriste za izgradnju biljke kao strukturna komponenta ćelije, masti, proteina, enzima, hlorofila i dr.

Mikroelementi su hemijski elementi koji su takođe bitni za narmalan rast i razvoj biljke, ali ga biljke trebaju u manjim količinama.

Azot (N) je biljkama potreban za brzi rast i razvoj biljke. Biljke ga usvajaju u amonijačnom (NH4+), nitritnom  (NO4-) i nitratnom (NO3-) obliku. Azot utiče na rast korjena i stabla, obrazovanje lisne površine, otpornost biljaka prema nepovoljnim uslovima spoljašnje sredine i bolestima, kvalitet proizvoda i veoma utiče na prinos biljaka iz kojeg razloga se i stavlja akcenat na azotna đubriva. Do pojave nedostataka azota najčešće dolazi na pjeskovitim i šljunkovitim zemljištima, siromašnim humusom kao i na zemljištu koje se intenzivno koristi i navodnajva. Takođe, kao što nije poželjan manjak nije poželjan ni višak ovog elementa, jer u tom su slučaju biljke osjetljevije na bolesti i kod nekih kultura biljke su podložne polijeganju.

Azotna đubriva - Dozirati, ali ne pretjerivati

Fosfor (P) biljci je potreban za prenos energije. Važan je sastojak genskih struktura, enzima membranskih fosfolipida. Od velike je važnosti pri stvaranju zdravog korijena i formiranju zdravog cvijeta. Fosfor se usvaja preko korjena u obliku fosfata( PO4-). Biljka najintenzivnije usvaja fosfor u ranoj fazi rasta i formiranja korjenovog sistema, iz tog razloga se u toj početnoj fazi rasta dodaju đubriva sa većim sadržajem fosfora. Fosfor povoljno utiče na otpornost biljaka prema niskim temperaturama i bolestima.

Kalijum (K) je jedan od tri najvažnija elementa za biljke. Utiče na fotosintezu, sintezu proteina, metabolizam, transport, nakupljanje ugljenih hidrata, vodni režim, otpornost biljka prema niskim temperaturama i bolestima. Njegov nedostatk može dovesti do brojnih poremećaja u metabolizmu biljaka, što se ogleda smanjenjem prinosa i lošim kvalitetom ploda. U početnom porastu bitan je za porast vegetativnih organa, a u drugom dijelu vegetacije bitan je za pigmentaciju ploda, sadržaj suve materije i sadržaj šećera. Kod uzgajivača cvijeća  kalijum je značajan za intenziviranje boje cvijeta.

Magnezijum (Mg) je sastavi dio hlorofila otuda i njegova važnost u ishrani bilja. Do pojave njegovog nedostatka dolazi na siromašnim zemljištima ili u slučaju pojave antagonizma (veće prisustvo kalijuma ili kalcijuma uslovljava nizak nivo manezijuma).

Primjena pepela drveta za popravak tla i đubrenje

Kalcijum (Ca) njegovo prisustvo u biljkama vezano je za čvrstoću ploda, transportabilnost. Nedostatak kalcijuma ozbiljno utiče na razvoj i kvalitet ploda i izaziva niz nepravilnosti kod povrtarskih (vršna trulež) i voćarskih (gorke pjege kod jabuke) kultura.

Željezo (Fe) učestvuje u brojnim životnim procesima biljaka sintezi hlorofila, metabolizmu azota, disanju, fotosintezi. Potrebe bilke za željezom su veoma male, ali su bitne i njegov nedostatak se izražava hlorozom odnosno, žućenjem lista.

Bor (B)  je jedan od najznačajnijih mikroelemenata, ima značaj u procesu oplodnje. Utiče na rast polenovih prašnika pa samim tim utiče na procenat oplodnje, veći  je kod usjeva tretiranim bornim đubrivima. Nedostatk bora može biti izražen u alkalnim zemljištima i u peridou suše. Neki od simptoma nedostatka su: smanjen rast i razvoj biljke, smanjenje vršnog rasta biljke, mlado lišće je deformisano i naborano, izraženo je slabije zametanje cvjetova i plodova.

Mangan (Mn) je značajan mikroelemenat i njegova uloga se izražava u procesu asimilacije azota, utiče na sintezu hloroplasta u biljkama. Malina, kupina, jabuka i šećerna repa su osjetljive na nedostatak mangana.

Cink (Zn) - njegovim nedostatkom inhibira se sinteza hormona rasta i smanjuje napredovanje biljaka. Izražene promjene su na listu, listovi ostaju sitni i uski. Prisustvo ovog elemanta u optimalnoj količini povećava otpornost biljaka prema bolestima i suši.

Bakar (Cu) je sastavni dio hlorofila i bitan je za proces fotosinteze. Uglavnom ga ima u zemljištu u dovoljnim količinama. Dodavaje đubriva na bazi bakra poboljšava proces fotosinteze. Osjetljive biljke nanedostatak bakra su: pšenica, ječam, lucerka i duvan. Zna se desiti višak bakra na onim kulturama gdje se primjenjuju sredstva na bazi bakra uz dugogodišnju i nepravilnu primjenu, ali je to rijedak slučaj.

Molibden (Mo) ima značajnu funkciju pri vezivanju atmosferskog azota putem Azotobaktera kod leguminoznih kultura.

Kobalt (Co) je sastavni dio vitamina B12 te je njegov udio u biljkama vrlo značajan za zdravlje ljudi i životinja.

Hlor (Cl) - u novije vrijeme se i hlor ubraja u mikroelemente. Na višak hlora osjetljivi su: duvan, vinova loza i krompir.

Na tržištu su često u ponudi đubriva gdje su grupisani svi značajniji mikroelementi.