Ko misli da autohtone voćke ne treba njegovati - grdno se vara

Mnogi misle da autohtone sorte voća, samim tim što su otpornije u odnosu na komercijalne, ne treba mnogo paziti, pa ih nimalo ne paze. Ipak, i one zahtijevaju pažnju i, ako je imaju, mogu ranije da stupe u rod i redovno plodonose.

Šumatovka, Kožara, Kolačara, Petrovka, Zelenika, Kolutača, Budimka, Kaluđerka, Lubeničarka, Jeribasma, Karamanka, crvena ruska, žuta ruska, Požegača, neke su od sorata jabuka, krušaka, šljiva, koje se posljednjih godina sve više sade u okućnicama.

Zahtijevaju njegu kao i komercijalne sorte

Mnogobrojna prskanja koja su potrebna za uzgoj komercijalnih sorti previše su komplikovana manjim voćarima koji su počeli da sade autohtone, domaće sorte, najviše zbog toga što žele manje da tretiraju voćke i jer žele da znaju šta jedu i od kojih plodova mogu da prave rakiju ili sokove.

Ipak, i autohtone sorte traže njegu. Sade se na isti način kao i komercijalne sorte. Nakon obrade zemljišta i kopanja rupa širine i dubine 40 do 50 centimetara, na dno rupe postavi se stajnjak i mineralno ili organsko, peletirano, đubrivo koji se pokriju slojem zemlje od pet centimetara.

Jače razvijeno korijenje skrati se makazama, ravnim rezom, a kalem mora biti barem 5 cm iznad zemlje. Kada se oko sadnice stavi i sabije zemlja, po površini se doda još stajnjaka i đubriva. Sadnica se skrati šest do osam pupoljaka.

Obavezna prihrana

Autohtonim voćkama treba jedna do dvije godine više da počnu s plodonošenjem što je moguće ako im se od momenta sadnje poklanja pažnja. To znači da se na proljeće prskaju bakarnim preparatom, a tokom vegetacije, dovoljno je da se u dva do tri navrata izvrši prihrana preko lista, a u jesen, ponovo prihrani stajnjakom i đubrivima.

Rezidba se radi svake godine, s tim da se ostavlja osvijetljena unutrašnjost krošnje. Kada stabla stupe u rod ne smije se dozvoliti da, tokom sezone, nema nikakvih radova oko voćaka.

Ne treba se prskati više puta kao što je slučaj u intenzivnim zasadima, ali se moraju uraditi barem dva do tri tretmana. Prvi, poslije cvjetanja, protiv insekata koji napadaju mlade plodove, a drugi i eventualno treći, tokom ljeta, kada se pojavljuju prva i druga generacija savijača, tj. uzročnika crvljivosti plodova. Tretmani se mogu raditi pesticidima ili organskim preparatima.

Navodnjavanje je obavezno

Navodnjavanje tokom ljeta mora da se radi jer se posljednjih godina dešava da mnogi plodovi opadnu prije zrenja. Uzrok je crvljivost i suša jer voćke, zbog sve viših temperatura, gube otpornost na vremenske prilike. Klima se mijenja, i to brzo i nije realno da se misli da su autohtone voćke otporne. Jesu, više nego komercijalne, ali i one se sve slabije bore sa galopirajućim promjenama klime.

Voće koje je hranilo naše djedove: Vrijeme je da se vrate Petrovača, Šarenika...

Ono malo, što im se da tokom sezone, u vidu prihrane, zaštite i navodnjavanja, autohtonim voćkama je dovoljno da se izbore sa svim nedaćama.