Znate li koliko prašuma ima u BiH?

Međunarodni dan prašuma, obilježava se danas, 14. septembra. Ako niste znali u našoj zemlji ih desetak, pa sutračnjaci kažu da je Bosna i Hercegovina dom posljednjih prašuma Evrope.

To su iskonske šume koje su nastale, razvijale se i obnavljale bez ljudskog uticaja, svojevrsni su spomenici vremena i prirodne evolucije. Međunarodne studije pokazuju da prašume čine manje od 0,7% ukupne šumske površine Evrope, što ih čini izuzetno rijetkim i dragocjenim.

Strateški resurs

Bosna i Hercegovina, smještena u srcu Dinarskog luka, još uvijek čuva značajne ostatke netaknutih šuma. Odlikuju se zanimljivom florom i faunom, očuvanim biljnim zajednicama, pejzažima, izvorima i čistim vodotocima. Među njima su prašumski rezervati poput Perućice, Janja, Loma, Ravnih Vala, Plješevice, Bobije, Trstionice i Crnog Vrha.

"Danas imamo oko desetak opisanih prašuma, a u posljednjih nekoliko godina otkrivene su i nove, poput prašume Spudešnica između Banovića i Kladnja. Ona je posebno važna jer se nalazi na rubu Panonije, regije snažno pogođene klimatskim promjenama, i pruža jedinstvenu mogućnost za praćenje njihovih posljedica", rekao je prof. dr. Sead Vojniković sa Šumarskog fakulteta Univerziteta u Sarajevu, tokom predavanja "Prašume u Bosni i Hercegovini", održanog na Akademiji nauka i umjetnosti BiH.

Kako je istaknuto, prašume i drugi očuvani prirodni ekosistemi predstavljaju dragocjeno prirodno naslijeđe čija vrijednost nadilazi granice država i postaje globalno dobro čovječanstva. Njihova uloga u očuvanju ugljika, ublažavanju klimatskih promjena i zaštiti biodiverziteta čini ih strateškim resursom u okviru zelene tranzicije i održivog razvoja.

Posljednje iskonske šume

Historijske okolnosti doprinijele su očuvanju prašuma u Bosni i Hercegovini. No, prioritet mora biti revizija i proširenje mreže zaštićenih područja, posebno kroz formalizaciju zaštite postojećih i kategorizaciju novih lokaliteta.

"Naša zemlja bila je izuzeta iz snažnog talasa industrijske revolucije, što je omogućilo da se sačuvaju ekosistemi koji su u ostatku Evrope nestajali još od srednjeg vijeka. Ono što je nekada bio nedostatak, danas je naša prednost – imamo neke od posljednjih iskonskih šuma u Evropi", naveo je profesor Vojniković.

Deforestacija Amazone bilježi dramatičan skok u 2025.

Najpoznatija prašuma u Bosni i Hercegovini je Perućica, koja je ujedno i najveća i među posljednjim sačuvanim prašumama u Evropi, a u njoj je registrovano više od 170 vrsta grmlja i drveća, od kojih su neka stara i po 300 godina. Procjenjuje se da je Perućica stara 20.000 godina.