Žitni bauljar prijeti pšenici

Temperature iznad 10 stupnjeva odgovaraju štetočini žitni bauljar (Zabrus tenebrioides Goeze), koji čini velike štete na tek nikloj ozimoj pšenici. Pojavljuje kod uzgajanja strnih žita u monokulturi.

Kako izgleda žitni bauljar

Ovo je insekt sjajno crne boje sa leđne strane i tamno smeđe boje sa trbušne strane. Dugačak je od 1,2 cm do 20 cm. Larva je blijedo žućkasta, izduženog, spljoštenog tijela, sa tamnim površinama na leđima. Vrlo je krupna i lako uočljiva. Ima tri razvojna stadijuma, tokom kojih dostiže veličinu čak i do tri centimetra.

Biologija žitnog bauljara

Ova štetočina ima jednu generaciju godišnje. Kao larva, koja je i najštetnija, prezimljava u gornjem sloju zemljišta. Ona je aktivna od početka septembra pa sve do prvih mrazeva, ali i poslije - sve do maja. Tada se povlači u zemljiše na dubinu od 15 cm do 20 cm i pretvara se u lutku.

Odrastao insekt izlazi u doba mliječne zrelosti strnih žita, noću leti, a danju se skriva u grudvicama zemlje. Od polovine juna, imago počinje sa ishranom - penje se uz biljke, odsijeca klasje i oštećuje zrno. Tada se dešava voštana i žuta faza zrenja pšenice, ali štete nisu velike.

Simptomi oštećenja

Potom se imago zakopava u zemlju i gradi komoricu u kojoj miruje i do tri mjeseca, osim ukoliko su uslovi vlažni. Tokom augusta se mirovanje prekida, imago se pojavljuje na polju, vodi noćni život i hrani se ostacima pšenice poslije žetve.

Pari se, a jaja polaže i do oktobra. Nakon dvije sedmice od poleganja jaja, pili se larva, koja je glavna štetočina usjeva pšenice i ječma od oktobra do kraja aprila. Intenzivno se hrani na temperaturama iznad 10 °C, a pri temperaturama ispod 3°C - 5°C prestaje sa ishranom.

Kakve štete nanosi bauljar?

Larve u zemljištu buše vertikalni hodnik dubine do 40 cm i u njemu provode veći dio vremena. Hrane se listovima mladih biljaka strnih žita, tako što ih cijepaju i uvlače u vertikalni hodnik u zemlji. Često čitave biljke nestaju sa polja.

Jedna larva u pojedinim uzrastima pojede lišća: 6 cm² u prvom, 26 cm² u drugom i čitavih 67cm² u trećem stadiju.

Tretman žitnog bauljara

Po pojavi prvih oštećenja, obavezno je tretiranje. Ono se obavlja insekticidima u ranim večernjim ili jutarnjim satima, jer larve tad izlaze na površinu zemljišta hraniti se.

"Prskanje usjeva se preporučuje čim se nakon nicanja ozimih strnih žita utvrdi u prosjeku pet do šest napadnutih biljaka po metru kvadratnom. Tretmane treba obaviti insekticidima na bazi bifentrina, cipermetrina, deltametrina, hlorpirifosa kao što su Pyrinex 1,5 l/ha, Cihlop 1,5 l/ha, Nurelle D 1,5 l/ha, Konzul 1,5 l/ha", savjetuje dipl.ing Tatjana Mironović.

Foto: PIS Vojvodina