Vrijeme je za berbu i pravilno čuvanje crnog luka

Berbu crnog luka ove godine treba već otpočeti čim se stvore uslovi za obrađivanje zemljišta, bez obzira na niži prinos zbog suše. Polijeganje biljaka je indikator za njegovo vađenje. Mora se biti oprezan jer ako se ranije izvadi, a u zavisnosti i od sorte, može tokom čuvanja trunuti. Osim toga, hranljive materije iz lišća neće preći u glavicu.

Berba crnog (crvenog) luka zavisi od vremena zasnivanja usjeva i može biti u avgustu ili od početka do kraja mjeseca, ali bolje je do sredine jer što glavica duže ostane u zemlji, smanjuje joj se kvalitet i teže se čuva. Obavlja se kada lišće omekša, počne se sušiti i polovina ili veći broj biljaka polegne (60 %) i to ručno, čupanjem ili na većim površinama specijalnim vadilicama luka.

Nakon vađenja prosušiti nekoliko dana

Vadilice upotrijebiti u vrijeme suhog vremena i umjerene prosušenosti zemljišta. One rade na principu vađenja glavica i ostavljanja u "redove-trake". Veoma je dobro da luk, koji je namijenjen čuvanju preko zime, ostane nakon vađenja nekoliko dana na površini zemljišta radi dosušenja (prosušivanja). Posebnim priključnim mašinama luk se ubacuje u transportna sredstva. Nakon toga vrši se klasiranje, pakovanje u mrežaste vreće ili se pletu vijenci.

Prostorija, gdje se luk čuva, treba da je suha, sa dobrom toplotnom izolacijom i ventilacijom. Temperatura čuvanja treba da se kreće od 0 do 2 stepena Celzija, a relativna vlažnost vazduha oko 65 do 70 %. Obično se čuva u letvaricama, rjeđe u mrežastim PE (polietilenskim) vrećama zbog pregleda proizvoda koji je u tom slučaju otežan. Može da se ljušte suvišne ovojne ljuske, isti kalibrira, prethodno ostavljajući vrat lukovice dužine dva do tri centimetra i pakuje u pletene polietilenske vreće te čuva u skladišta.

Masa lukovice direktno zavisi od mjera njege tokom gajenja što znači da kultiviranje i navodnjavanje imaju veliki značaj. Luk u skladište dolazi očišćen od lišća i korijena, bolesnih glavica oštećenih tokom vađenja i pakuje se u polietilenske mrežaste vreće. Radi što sigurnijeg čuvanja tokom zime, odnosno radi sprječavanja prorastanja glavica, na 10 dana pred vađenje može se obaviti prskanje posebnim hemijskim preparatima (hidrazid maleinske kiseline - preparat Royal MH 30). Tako se može čuvati cijelu godinu, a najčešće se čuva do 8 mjeseci.

Kada se vadi arpadžik?

Prinos koji može da se ostvari je 20 do 50 t/ha, a gajenjem iz arpadžika upola manji. Tačnije, iz sjemena direktnom sjetvom može se ostvariti prinos 40 do 50 t/ha, iz arpadžika 20 do 25 t/ha. Uzgoj luka sa intezivnim navodnjavanjem i prihranom omogućava prinose i do 60 t/ha čak i u sušnoj godini.

Vađenju pristupa se krajem jula ili početkom avgusta, odnosno kada su listovi počeli da žute. Vađenje je ručno ili posebnim vadilicama. Povađeni arpadžik dobro je držati 3 do 4 dana na suncu, a zatim vršiti čišćenje i klasiranje. Postoje tri klase: I - sitan (7 - 10 mm), II - srednje krupan (10 - 15 mm), i III - krupan (15 - 20 mm).

Crni luk: Na šta obratiti pažnju prije nego što zabodete arpadžik u zemlju?

Arpadžik treba čuvati na temperaturi 18 do 20^oC i pri vazdušnoj vlažnosti 65 do 70 %. Temperaturu ne smijemo spuštati ispod 18 stepena Celzija, kako ne bi došlo do jarovizacije i tada dobijamo sjetvom takvog arpadžika i cvjetonosna stabla, tzv. "bikove". Temperatura čuvanja može biti i od 2 do - 1 °C, ali nikako iznad 2 °C zbog pojave pomenute jarovizacije. Tada je naročito sklon jarovizaciji krupan arpadžik, preko 1,5 cm u prečniku.

Prinos je 8 do 12 t/ha, a nisu pojedinačni slučajevi i dobijanja prinosa do 25 tona po hektaru, ali najčešće poslije klasiranja i čuvanja taj prinos se svede na 9 do 10 tona po hektaru.