Apsurdistan: Pripremili izvještaj bh. poljoprivrede, ali podaci "nisu tačni i pouzdani"?

Ministarstvo vanjske trgovine i ekonomskih odnosa Bosne i Hercegovine pripremilo je Godišnji izvještaj o stanju u poljoprivredi, ishrani i ruralnom razvoju BiH za 2023. godinu. Uz toliki administrativni aparat, očekivano bi bilo da on oslikava stvarno stanje bh. agrara, no u samom dokumentu se navodi da je u njegovoj izradi poteškoće predstavljao "nedostatak tačnih i pouzdanih podataka".

Tako se u izvještaju, upitne kvalitete, navodi da je najznačajnija realizovana aktivnost u poljoprivrednom sektoru lani bila usvajanje Zakona o organizaciji tržišta vina u Bosni i Hercegovini. Zakonodavci su u ovom slučaju samo radili svoj posao, stoga je lako zaključiti u kakvom je stanju bh. agrar ako je donošenje jednog zakona "najznačajnija aktivnost" u čitavom sektoru.

Inače u BiH se godišnje proizvede oko 18 miliona litara vina, a registrovano je oko 70 proizvođača. Nova legislativa je bila nužna kako bi bh. vinari bili konkurentni na svjetskom tržištu. S drug strane ostaju neriješena brojna druga pitanja na kojima poljoprivredni proizvođači insistiraju godinama - poput zaštite domaće proizvodnje ili uvođenja "plavog dizela" .

Gomila drugih informacija o "herojskim poduhvatima" nadležnih institucija u prošloj godini, uglavnom nema podatke o rezultatima, poput aktivnosti na ispunjavanju uslova za izvoz crvenog mesa iz BiH na tržište EU gdje se navodi kako se u predstojećem periodu "očekuje da Evropska komisija prihvati odgovor". Dakle, slika i prilika (ne)rada!

Među žitaricama dominira kukuruz

U BiH je ukupno registrirano 133.752 poljoprivredna gazdinstva, od čega je većinom priječ o PPG-ovima, a manjim dijelom se radi o privrednim subjektima tek oko 5.500.

Lani je na površini od 310.429 hektara, proizvedeno je 1.440.264 tone najznačajnijih usjeva žitarica. U strukturi proizvodnje kukuruz za zrno čini oko 73% proizvodnje, zatim slijedi pšenica sa učešćem od 19%, ječam 4%, 3% tritikale i ostale žitarice 2%.

Ukupno zasijane površine i proizvodnja najznačajnijih žitarica u BiH u 2023. godini:

^{Obradu podataka je izvršio MSTEO BiH na osnovu raspoloživih statističkih podataka i podataka nadležnih entitetskih ministarstava za poljoprivredu}

Povrće i voće

Ukupno zasijane površine merkantilnim krompirom i ostalim važnijim usjevima povrća u Bosni i Hercegovini tokom 2023. godine su iznosile 58.043 hektara, sa kojih je proizvedeno 565.548 tona krompira i 263.999 tona ostalih važnijih povrtnih usjeva.

Ukupno zasijana površina i proizvodnja najvažnijih usjeva povrća i krompira u BiH u 2023. godini

U voćarskoj proizvodnji u Bosni i Hercegovini, najviše su zastupljene šljiva (53 %), jabuka (35%) i kruška (8%), mada se uzgaja i veliki broj drugih voćnih vrsta poput trešnje, višnje, breskve i južnog voća. Ukupna proizvodnja najzastupljenijeg voća u BiH u 2023. je iznosila 307.823 tone od čega 163.767 tona šljive, 106.858 tona jabuka, 23.206 tona kruške, breskve 6.468 tona, 4.869 tona trešnje i 2.654 tone višnje.

Smanjen stočni fond

Stočni fond je brojio 1.029.138 grla ovaca, 441.714 grla svinja, 383.486 grla goveda i 62.716 grla koza. Evidentno je da se brojno stanje svih vrsta stoke smanjilo tokom 2023. godine u odnosu na prethodnu godinu i to svinja za 12%, ovaca za 3%, goveda za 2% i koza za 1%.

Ukupan broj stoke u Bosni i Hercegovini 2023./2022. godina

Broj muznih krava tokom 2023. godine je iznosio 178.456 grla što je manje za 5.289 grla ili 3% u u odnosu na prethodnu godinu. Brojno stanje muznih ovaca je ostalo jednako kao i prethodne godine od 216.572 grla. Povećanje muznih grla je zabilježeno kod koza i to za 8%.

Broj muženih grla u proizvodnji sirovog mlijeka

^{Izvor: Zavod za statistiku Republike Srpske, Federalni zavod za statistiku, Agencija za statistiku BiH}

Proizvodnja sirovog mlijeka tokom prošle godine ocijenjena je stabilnom i iznosila je nešto više od 600 miliona litara. Ukupna količina namuženog sirovog mlijeka je iznosila 636 miliona litara i veća je za 2% u poređenju sa količinom namuženog mlijeka iz prethodne godine.

Sa proizvodnjom od 616 miliona litara (97% udio u ukupnoj proizvodnji) dominira sirovo kravlje mlijeko, na drugom mjestu sa proizvodnjom od 12 miliona litara je ovčije mlijeko i kozje mlijeko je na trećem mjestu sa proizvodnjom od 8 miliona litara.

Hiljade bh. farmera proizvode mlijeko, 20 mljekara godišnje zgrne pola milijarde maraka

Najznačajnije povećanje proizvodnje mlijeka od 15% u poređenju sa prethodnom godinom je zabilježila proizvodnja kozjeg mlijeka. U manjem procentu i to oko 2% je veća proizvodnja kravljeg mlijeka, dok je proizvodnja ovčijeg mlijeka ostala na nivou proizvodnje kao i prethodne godine.

Proizvodnja meda

Nestabilno vrijeme tokom proljetnih mjeseci sa dosta kiše i sušno ljeto odrazilo se na manji prinos i proizvodnju meda tokom 2023. godine. Prosječan prinos meda od 8,5 kg po košnici uticao je na ostvarenu proizvodnju od 3.578 tona što je oko 27% manje nego prethodne godine.

^{Izvor: Zavod za statistiku Republike Srpske i Federalni zavod za statistiku, Agencija za statistiku BiH}

U ukupnoj proizvodnji meda, oko 59% proizvodnje se ostvaruje u Federaciji, 37% u Republici Srpskoj i 4% u Distriktu Brčko BiH. U Federaciji BiH ostvarena je proizvodnja meda 2.093 tone iz 259 hiljada košnica iz kojih je ostvaren prosječan godišnji prinos od 8,1 kg po košnici.

Obzirom da je broj košnica pčela u Republici Srpskoj smanjen tokom 2023. godine za 6 hiljada komada tokom 2023. godine, ostvarena je proizvodnja od 1.320 tona i manja je za 39% u poređenju sa proizvodnjom iz prethodne godine. Takođe, i prinos meda po košnici od 8,6 kilograma je manji za 36%. 

Kompletan Godišnji izvještaj o stanju u poljoprivredi, ishrani i ruralnom razvoju BiH za 2023. dostupan je u dokumentu ispod ovog teksta. On će biti dostavljen Vijeću ministara BiH na razmatranje, a potom i Parlamentarnoj skupštini na usvajanje.

^{Naslovna fotografija: Depositphotos/AndrewLozovyi/MVTEO}