Inhibitori nitrifikacije - ravnomernija dostupnost azota u zemljištu

Nakon praznika poljoprivrednici se polako pripremaju za nastavak radova na svojim poljima. U narednom periodu najbitnije je završiti zimsko oranje i početi sa pripremama za prihranjivanje ozimih strnih žita sa akcentom na azot, a tu su i predsetvene pripreme za setvu jarih kultura. Od svih aktivnih materija u mineralnim đubrivima koje se koriste u poljoprivrednim radovima azot je najzastupljeniji i zato je neophodno upoznavanje poljoprivrednika sa novim tehnologijama koje stižu i na naša polja.

"Azot je makroelement koji posredno ili neposredno utiče na sve procese u biljkama. Njegova najvažnija uloga je u proizvodnji hlorofila i sintezi proteina tako da u velikoj meri utiče na postizanje visokih prinosa u biljnoj proizvodnji i na kvalitet proizvoda", objašnjava savetodavac za ratarastvo iz lozničke poljoprivrde službe Milenko Đurić i dodaje da je azot i deo jedinjenja u biljkama kao što su proteini, hlorofil, hormoni, enzimi, aminokiseline, a nedostatak azota u zemljištu se ogleda u usporenom porastu biljaka, bledo zelenim do žutim listovima, izduženom korenu sa slabim grananjem.

Zašto kalijumova i fosforna đubriva zaorati u jesen, a azotna primeniti u proleće?

"Ni višak azota nije poželjan, jer dovodi do bujnog razvoja biljke, list dobija tamno zelenu boju, koren je kraći i deblji." 

Prema njegovim rečima azot se u zemljištu nalazi u obliku organskih i mineralnih jedinjenja. Biljke usvajaju azot iz zemljišta koji se nalazi u amonijačnom i nitratnom obliku, ali je amonijačni oblik pogodniji za usvajanje od strane biljaka jer se direktno ugrađuje u organska jedinjenja dok nitratni prvo mora da se prevede u amonijačni oblik.

Inhibitorima nitrifikacije usporava se transformacija azota

Kod korišćenje azota od strane biljaka vrlo je bitno i njegovo ispiranje u dublje slojeve zemljišta i to kako sa aspekta povećanja prinosa tako i za očuvanje čovekove okoline. Da bi se ovo uskladilo upotreba mineralnih đubriva koja sadrže azot u formulaciji mora biti dobro izbalansirana da bi se izbeglo ispiranje, a i dostupnost azota mora odgovarati potrebama biljaka u zavisnosti od faze razvoja.

"Inhibitori nitrifikacije utiču na usporavanje delovanja bakterija iz roda Nitrosomonas i na taj način se kontroliše brzina nitrifikacije i usporava transformacija azota iz amonijačnog u nitratni oblik tako da on ostane duže dostupan biljkama i da se smanji ispiranje u zemljište", objasnio je Đurić.

Prema njegovim rečima postoje dva načina primene inhibitora nitrifikacije. Prvi je upotreba mineralnih đubriva sa stabilizovanim azotom, gde se u mineralna đubriva dodaje inhibitor nitrifikacije dicijanamid koji je organski molekul sa enzimskom aktivnošću koji usporava proces nitrifikacije.

Koliko je kiša dobra za usev i kako se atmosferski azot unosi u zemljište?

Loznički savetodavac navodi da on smanjuje brzinu razlaganja azota, sprečava da azot iz amonijačnog oblika brzo prelazi u nitratni, dostupnost azota se produžava na 50 do 80 dana od dana primene tako da se pravi ravnoteža između potreba biljaka i dostupnosti azota u zemljištu, smanjuju se gubici azota isparavanjem i ispiranjem.

"Na osnovu kontrole plodnosti zemljišta može da se izračuna potrebna količina azota, napravi proračun primene i na taj način se povećava efikasnost primene mineralnih đubriva, kao i zbog smanjenja broja agrotehničkih operacija, povećava se produktivnost proizvodnje. Đubriva sa stabilizovanim azotom se primenjuju u ratarstvu, povrtarstvu i voćarstvu."  

Primenom inhibitora povećava se prinos

Drugi način primene inhibitora nitrifikacije je inovativna tehnologija sa primenom aktivne materije - nitrapirin, formulacija koja se koristi u količini od 2,5 litra po ha sa količinom vode od 100 do 200 litara, a za aplikaciju se koriste standardne prskalice. Prednosti ove aktivne materije su što utiče na dostupnost azota od 60 pa do 80 - 90 dana, smanjuje gubitke azota u zemljištu ispiranjem i isparavanjem, kontroliše usvajanje azota od strane biljaka i utiče na povećanje prinosa i do sedam odsto u odnosu na netretirane delove proizvodnih parcela. 

"Ova materija se koristi zajedno sa organskim đubrivima stajnjakom, osokom, organskim ostacima iz bioenergena, uz obaveznu inkorporaciju, sa mineralnim đubrivima u vreme predsetvene obrade ili prihrane uz inkorporaciju ili pred kišu, a takođe mogu da se kombinuju i sa herbicidima koji se koriste u usevu", kaže Đurić i dodaje da se primena ovog produkta nove tehnologije može sprovesti u ratarskim kulturama kao što su kukuruz, strna žita, uljana repica, krompir, šećerna repa ali i u povrtarskim kulturama i voćarstvu.